Ik wil de preek beginnen door iets te vertellen over de 5 talen van de liefde omdat ik denk dat het onze huwelijken en relaties enorm kan verbeteren, zelfs onze onderlinge relaties in de gemeente. Het is een theorie over de liefde van de Amerikaanse theoloog en voorganger Gary Chapman. In zijn eerste boek hierover focust hij vooral op het huwelijk maar in latere boeken past hij de 5 talen ook toe op de liefde tussen ouders en kinderen, nog weer later schreef Chapman het boek ‘De taal van Gods liefde’ en er is zelfs een ‘Liefdestalen voor singles’.

Ik denk dat Chapman iets heeft ontdekt wat God in zijn schepping heeft gelegd. Daarom kun je God er ook om loven en prijzen zoals we ook om andere dingen in de schepping God loven en prijzen. God heeft de mens zo geschapen dat hij liefde kan geven en ontvangen. De mens is geschapen met een verlangen naar liefde. Het is zelfs zo dat de mens liefde nodig heeft: een pasgeboren baby kan niet zonder de liefdevolle handen die hem verzorgen. Maar ook jongeren hebben gigantisch veel liefde nodig. Die natuurlijke behoefte aan liefde blijft de rest van je leven bestaan. Dat geldt niet alleen voor mensen die getrouwd zijn, het geldt voor iedereen. Chapman zegt: mensen hebben een liefdestank waarin je liefde zit, vanuit die tank kun je liefde geven, maar die tank moet ook gevuld worden.

De 5 liefdestalen van Gary Chapman

Nu is de manier waarop mensen liefde geven en ontvangen volgens Chapman te vergelijken met een taal. Hij onderscheidt 5 talen:

positieve woorden

samen zijn

cadeaus

dienen

lichamelijke aanraking

Net zoals bij gewone talen heb je een moedertaal, de taal die je van nature spreekt (vaak de taal waarmee je grootgebracht bent) maar je kunt ook talen aanleren. Ik loop ze alle 5 kort bij langs.

    Positieve woorden

Iemand die de taal van de positieve woorden spreekt ervaart liefde in bemoedigende woorden en complimenten: Je ziet er goed uit. Die jurk staat je goed. Wat zit je haar leuk. Of tegen kinderen: Goed gedaan joh. Mooi. Wat kun jij dat goed. Positieve woorden zijn voor deze mensen heel belangrijk.

    Samen zijn

Wie liefde ervaart in het samen zijn vindt het belangrijk om samen tijd door te brengen: als man en vrouw een avondje op de bank voor de tv, een etentje in een restaurant, een lange strandwandeling. Er hoeft niet eens zo heel veel gezegd te worden, gewoon het samen zijn vind je heerlijk. Dat je man of vrouw dat voor je over heeft! Zo ervaar je zijn of haar liefde.

    Cadeaus

Bij de taal van de cadeaus moet je denken aan een bloemetje meenemen voor je vrouw. Of zomaar nieuwe sokken kopen voor je man. Of je koopt voor je vrouw de nieuwste roman van haar favoriete schrijver. Gewoon omdat je van haar houdt. Als zij de taal van de cadeaus spreekt zal ze zich daardoor enorm geliefd weten.

    Dienen

De taal van het dienen wil zeggen dat je dingen voor de ander doet. Je zegt tegen je vrouw: ik doe vanavond de afwas wel even, ga jij maar lekker op de bank zitten. Of tegen je man: kijk eens in de kast: al je overhemden zijn weer keurig gestreken. Je weet dat hij daarvan houdt.

    Lichamelijke aanraking

De taal van de lichamelijke aanraking wil zeggen dat je liefde ervaart doordat de ander je aanraakt. Dan gaat het niet alleen over seksuele aanraking (wat mannen en vrouwen sowieso heel verschillend kunnen beleven) maar ook over een arm om je schouder, lekker tegen elkaar aan zitten, hand in hand lopen, een kus, een hugg, dat soort dingen. Voor hen die deze taal spreken is dit heel belangrijk.

Wat er kan gebeuren als je verschillende talen spreekt

Maar stel je eens voor dat een man en vrouw in hun huwelijk verschillende talen spreken, wat gemakkelijk kan voorkomen en waar ook niets geks aan is. Een man spreekt bijvoorbeeld de taal van het dienen, zijn vrouw de taal van het samen zijn. Dus elke zomeravond is de man druk met de tuin, elke zaterdag wast hij de auto, voor dag en dauw zet hij de kliko aan de weg, hij regelt de vakanties van het gezin, hij doet de afwas, het is zijn manier om zijn liefde voor zijn vrouw te uiten. Maar zijn vrouw klaagt tegen haar vriendinnen dat haar man altijd zo druk is. Nooit neemt hij eens tijd voor haar, nooit even gezellig samen wat doen, altijd gaat het werk voor. Zij zou zo graag eens gewoon een zaterdagje met hem willen winkelen. Maar als ze dat tegen hem zegt reageert hij geprikkeld door te wijzen op wat er allemaal nog moet gebeuren, ziet zij dat dan niet? Of te wel: zij spreken elkaars taal niet. Het is alsof hij in het Duits tegen haar zegt Ich liebe dich, terwijl zij alleen Frans spreekt. En op het moment dat zij zegt Je t’aime, komt dat bij hem totaal niet aan.

Zie je wat voor miscommunicatie hier kan ontstaan? Je houdt van elkaar maar hebt het idee dat je elkaar toch niet kunt bereiken. Je bent samen maar voelt je vreselijk alleen. Er gaat iets mis maar je weet niet precies wat. Je kunt door rommelen, maar je kunt ook eens goed naar de 5 liefdestalen kijken. Zou het kunnen zijn dat je elkaars liefdestaal niet spreekt? Vaak is het al heel inzichtgevend om door deze bril naar je huwelijk te kijken. Doe dat ook eens in je relatie met je kinderen. En ook in de gemeente uiten mensen hun liefde in verschillende talen. De een uit zijn liefde voor God in muziek (dat kan nog weer door te spelen in een band of door het zingen van een psalm), een ander zet zich ontzettend in voor de organisatie van de kerk: vergaderingen, financiën, gebouwen. Weer een ander besteedt al zijn tijd en aandacht aan de jeugd. Nog weer een ander zoekt het in beleving en meer lichamelijkheid. Wat is het belangrijk om dat van elkaar te zien en te beseffen dat liefde voor God en de kerk op verschillende manieren geuit kan worden. Belangrijk is het ook dat je die verschillende uitingsvormen leert waarderen. Er is niet één manier om God lief te hebben, mensen doen dat op verschillende manieren.

Alleen liefde helpt je verder (1 Korintiërs 13)

Is dit verhaal van de 5 talen van de liefde nou een simpel recept dat elke relatie uit het slop kan trekken? Nee, want één ding is en blijf heel belangrijk in elke relatie: wil jij de ander liefhebben? Niet: voel je liefde, maar: neem jij de beslissing om lief te hebben? Want het kost inspanning om de liefdestaal van een ander te ontdekken, je die eigen te maken en die te gaan spreken. Je moet er wat voor doen (het voordeel is wel dat je dan iets doet dat aankomt en helpt). Het begint ook bij jezelf, niet bij de ander. Misschien vind je dat je de ander jouw taal niet spreekt, je ervaart geen liefde. Misschien klopt het ook nog en krijg je geen liefde. Daar kun je dan op gaan wachten, maar wat je veel beter kunt doen is proberen te ontdekken wat de liefdestaal van de ander is en die consequent gaan spreken. Dat is liefde: geven, zonder de bedoeling wat terug te krijgen. Dat zou heel goed kunnen gebeuren maar echte liefde heeft niet die bedoeling. Dat ontdek je in 1 Korintiërs 13. Een prachtig hoofdstuk, veel gebruikt in huwelijksdiensten hoewel het gaat over de liefde voor elkaar in de gemeente. Het hoofdstuk heeft drie delen. Vers 1-3 zegt: zonder liefde zouden mijn spreken en profeteren, mijn inzicht en kennis, mijn geloof, goedheid en dienstbaarheid niets zijn. Ze zouden waardeloos zijn en het zou me niets opleveren. Blijkbaar peilen God en mensen mijn daden op hun liefde. In vers 4-7 worden vervolgens 15 kenmerken van de liefde gegeven. Kijk daar thuis nog maar eens goed naar, in ieder geval is duidelijk: liefde geeft richting, het gaat niet om mij maar het gaat om de ander. Liefde zoekt de ander en bouwt de brug naar de ander. Het derde deel (vers 8-13) laat zien dat de liefde uiteindelijk het laatste woord zal hebben. Liefde geeft de doorslag want liefde is eeuwig. Liefde is niet geschapen. Liefde bestond al voor de schepping want God is liefde. Alle liefde komt uit God voort. God heeft de liefde aan de mensen gegeven. Geloof en hoop horen bij het leven na het paradijs, ze zijn nodig in een wereld die zich heeft losgemaakt van God. Maar geloof en hoop zijn niet meer nodig in het koninkrijk van God. Dat is het grote verschil tussen geloof en hoop aan de ene kant en liefde aan de andere kant. Liefde is de basis onder de schepping, vanuit liefde schiep God de mens en de wereld. Liefde beheerst ook de toekomst, het koninkrijk van God. Die wereld wordt gekenmerkt door liefde. De boodschap van 1 Korintiërs 13 is: alleen liefde helpt de mens verder.

    Al sprak ik alle talen van de liefde…

Dat is ook zo in het huwelijk. Met een variant op vers 1 zou je kunnen zeggen: al sprak ik alle talen van de liefde, had ik de kiezende, gevende liefde niet, het zou mijn huwelijk niets baten. Geen enkele relatie. Alleen liefde helpt je verder en maakt je weer meer de mens zoals God hem graag ziet. God wijst je hierop omdat Hij wil dat de liefde geprezen wordt. Want alle liefde is zijn liefde, er is geen liefde die niet bij God vandaan komt. Wie de kracht van liefde ontdekt en gaat bejubelen, bejubelt God. Zo komt God daar uit waar Hij altijd al wilde wezen, dat Hij geprezen wordt door de mens die geniet van Hem.

Maar werkt liefde altijd, helpt het je altijd verder? Dat is een belangrijke en spannende vraag. Wat nu als je liefde onbeantwoord blijft? Jij geeft en geeft, maar er komt niets terug. Jij probeert de liefdestank van je partner te vullen maar ondertussen wordt die van jou niet gevuld. De bodem is in zicht, hoe nu verder? Je voelt je uitgeput en leeg, je voelt verbittering opkomen. Was het dan allemaal voor niets? Wat is het dan bevrijdend dat je als christen omhoog mag kijken: jouw liefdestank mag je allereerst laten vullen door God. Dat is de enige manier waarop dit hele verhaal begint: God is de bron van alle liefde. Het is ook de enige manier waarop je het volhoudt.

    De vergissing dat discussie en strijd je verder helpen

Dit is belangrijk, want alleen liefde helpt je echt verder. Het is een vergissing om te denken dat discussie of strijd je verder helpen. Wij proberen problemen nog wel eens op te lossen door ons gelijk te halen, door de ander te overtuigen van ons standpunt. Gemakshalve ga je er dan vanuit dat jij het goed ziet. Maar 1 Korintiërs 13 zegt: je kennen schiet tekort, het is beperkt. Niet alleen in de mate waarin je gelijk hebt, maar de beperking van kennis is ook dat je er niets mee wint. Het helpt je niet verder in relaties. Je kunt wel gelijk hebben en doorgaan met discussiëren tot je gelijk krijgt, maar van de relatie is dan vaak weinig over. Discussies helpen een relatie niet verder. Liefde doet dat wel want liefde zoekt de ander en probeert de brug te slaan naar het hart van de ander. Liefde wil het goed hebben met de ander en zich daarvoor inzetten.

    Hoe God ons voor zich wint door liefde

Opvallend is dat God zelf het ook zo doet. Hier opent de hemel zich boven ons. In zijn relatie met de mens geeft God zijn liefde het laatste woord. Hoewel Gods kennis volmaakt is, ook zijn kennis over hoe het misgegaan is tussen Hem en ons, toch gaat God niet de discussie met ons aan maar zoekt Hij ons op met zijn liefde. Hij stuurt zijn eigen Zoon want waar Hij ons van wil overtuigen is zijn liefde. God geeft niet zijn kennis het laatste woord maar zijn liefde. Dat is hoe God je redt. Dat is de kern van het evangelie. Dat geeft hoop dat het echt goed komt tussen God en ons, want alleen liefde verbindt.

Dat is toch ook de reden dat de liefde zo uitbundig bezongen wordt? In zoveel liedjes gaat het over de liefde. Lang niet altijd is dat de liefde van 1 Korintiërs 13, maar blijkbaar verlangen we als mensen toch allemaal naar liefde. Ik denk dat je maar een heel klein stukje in jezelf hoeft af te dalen om te ontdekken dat ook jij ontzettend naar liefde verlangt: dat je geliefd wordt en dat er liefde om je heen is. Ik hoop dat je ook ervaren hebt dat liefde je verder helpt. Dat het relaties mooi maakt en dat het jou meer mens maakt.

    Verschil ervaren tussen weten en doen

Misschien zeg je: ik weet wel dat alleen liefde me verder helpt, in mijn huwelijk en relaties, maar op het moment dat het erop aankomt lukt het me niet. Je ervaart een verschil tussen weten en doen. Je wil liefde geven maar verzandt toch telkens weer in ruzie, verwijten en discussie. Denk dan aan God, hoe Hij met jou omgaat. God wint jou voor zich door liefde. Niet door discussie maar door volhardende liefde. Dat betekent ook dat je het belangrijkste in je leven al hebt: de liefde van God. Alles wat je nog meer krijgt, van mensen of je partner, komt daar bovenop. Wat je in ieder geval niet moet doen is het blijven proberen met discussie. Dat brengt je nergens, dat weet je van tevoren. Gevende liefde is je beste kans en zelfs wanneer die liefde onbeantwoord blijft, dan nog ben jij sterker geworden in liefde. Je wint aan liefde ook wanneer je verliest. Want liefde kan verliezen dragen: de liefde verdraagt alles (1 Korintiërs 13:7). Het mooie van echte, gevende liefde is dat die onafhankelijk is van beantwoording. De gevende liefde van mensen is alleen afhankelijk van Gods liefde.

Jaag de liefde na

Wat moet je nu concreet doen in je huwelijk, in de relatie met je kinderen, in andere relaties, in relaties binnen de gemeente? Hoofdstuk 14 opent ermee: ‘Jaag de liefde na’ (1 Korintiërs 14:1). Bedenk ik elke situatie: hoe kan ik hier liefde geven? Oefen je daarin. Word daar goed in. Meer dan in geloof en hoop, want liefde is eeuwig. Liefde gaat mee naar het koninkrijk van God. En denk eens na over die 5 liefdestalen. Probeer dat eens uit, ontdek wat je eigen taal is en die van je partner, praat er met elkaar over in je huwelijk. En ga de taal van je partner spreken. Ik denk dat je zult merken dat het werkt. Gary Chapman heeft iets ontdekt, onderzocht en beschreven wat God in zijn schepping heeft gelegd, daar kunnen wij alleen maar onze winst mee doen. En als iemand zo iets moois ontdekt in Gods schepping zou je God daar dan niet om prijzen? Amen.