Zondag 18 van de Catechismus is nogal vol. Het was ook een hele lap lezen. In deze preek wil ik proberen daar wat structuur in aan te brengen en het belangrijkste naar voren te halen.

Een vraag waar ik vooraf iets over wil zeggen is dit: is het belangrijk dat de hemelvaart echt heeft plaatsgevonden? Jezus stijgt met zijn lichaam op van deze aarde en is nu, leeft nu in de hemel. Hoe belangrijk is het dat dit echt is gebeurd? Ik geloof dat Jezus echt, letterlijk is opgevaren van de aarde naar de hemel. Maar wat is het belang van die echte, lichamelijke, historisch feitelijke hemelvaart? Mag ik het eens zo zeggen: als Jezus niet echt, met zijn lichaam van de aarde is vertrokken dan zou Hij òf nog ergens moeten rondlopen òf Hij is alsnog weer gestorven en zijn beenderen liggen ergens hier begraven. Het belang van een echte, werkelijke, lichamelijke, historisch feitelijke hemelvaart is dus dit: anders is Jezus er niet meer.

Jezus’ hemelvaart: winst of verlies?

Waar het me nu verder in deze preek om gaat is u en jou de winst van de hemelvaart te laten zien. Want is het nou winst of verlies dat Jezus naar de hemel is gegaan? Ik kan me goed voorstellen dat je bij het verhaal van Handelingen 1 het gevoel krijgt dat de discipelen wat teleurgesteld zijn. Maar in Lucas 24 lees je juist dat de leerlingen na de hemelvaart ‘in grote vreugde’ terugkeren naar Jeruzalem (Lucas 24:52). En de Catechismus zegt in v/a 46 dat Jezus voor de ogen van zijn discipelen van de aarde naar de hemel is opgenomen ‘en daar ons ten goede is.’ Jezus is dus in de hemel om de dingen voor ons beter te maken. Het is winst. Tegelijk kan ik me voorstellen dat dit niet altijd zo voelt. Ik hoor jongeren wel eens zeggen: ik had liever in de tijd van Jezus geleefd, toen Hij op aarde was, dan zou ik veel gemakkelijker kunnen geloven. En als Jezus nu nog op aarde leefde -omdat Hij nooit naar de hemel was opgevaren- zou dat ook niet veel beter zijn? Dan kon je naar Hem toe als je ziek was. Dan kon je Hem je vragen stellen: wat moet ik doen, Here? Zouden er dan nog wel oorlogen zijn? Misschien wel niet. Missen we Jezus juist niet heel erg hier op aarde? Wij als christenen, maar eigenlijk alle mensen. Zou de wereld juist niet beter af zijn geweest zonder hemelvaart?

Hier zit ook nog een ander punt: had Jezus niet beloofd bij ons te zijn tot aan de voltooiing van deze wereld? Matteüs 28:20 is toch heel duidelijk? Jezus zegt daar tegen zijn leerlingen: ‘Houd dit voor ogen: ik ben met jullie, alle dagen, tot aan de voltooiing van deze wereld.’ Maar hoe kan Jezus dan kort daarop voor de ogen van diezelfde leerlingen naar de hemel gaan? In Zondag 18 wordt die vraag ook gesteld (v/a 47): Jezus had toch beloofd bij ons te blijven?! Dit lijkt dubbel verlies: Jezus gaat naar de hemel en Hij lijkt zich niet aan zijn woord te houden.

Pure winst

Toch is Jezus’ hemelvaart winst. Pure winst. Alleen maar winst. Ik ga dat nu laten zien. Eerst de winst van het feit dat Jezus lichamelijk in de hemel is, v/a 49 noemt drie dingen:

    Jezus pleit voor ons

Jezus is in de hemel om voor ons te pleiten bij zijn Vader. Hij vraagt zijn Vader om ons onze zonden te vergeven. Denk aan wat de apostel Paulus zegt: ‘Christus Jezus, die gestorven is, meer nog, die is opgewekt en aan de rechterhand van God zit, pleit voor ons’ (Romeinen 8:34). En de apostel Johannes schrijft: Zondig niet. ‘Mocht een van u echter toch zondigen, dan hebben wij een pleitbezorger bij de Vader: Jezus Christus, de rechtvaardige’ (1 Johannes 2:1). Hij schrijft dit niet om gemakkelijk te doen over zonden maar hij wil voorkomen dat zonden tussen jou en de Vader in blijven staan. Ga dan de weg via Jezus. Vraag Hem voor je te pleiten. En ja, Jezus is bij zijn Vader met zijn lichaam. Met daarin de littekens aan zijn handen en voeten. Die laat Hij zijn Vader zien wanneer Hij voor je pleit.

    Jezus’ lichaam is een belofte

Omdat Jezus’ lichamelijk in de hemel is kun je geloven dat ook jij eens lichamelijk bij God zult zijn. Als je sterft gaat je ziel (je denken, wie je bent) naar God in de hemel. Je lichaam blijft hier op aarde achter in het graf. Maar daar blijft het niet bij, dat is niet het einde van het verhaal. De apostel Paulus is in 1 Korintiërs 15 heel duidelijk over een lichamelijke opstanding: ‘Wanneer de bazuin weerklinkt, zullen de doden worden opgewekt met een onvergankelijk lichaam’ (1 Korintiërs 15:52). En met dat lichaam mogen de gelovigen bij God leven. Jezus zegt over zijn hemelvaart tegen zijn leerlingen: ‘In het huis van mijn Vader zijn veel kamers; zou ik anders gezegd hebben dat ik een plaats voor jullie gereed zal maken? Wanneer ik een plaats voor jullie gereedgemaakt heb, kom ik terug. Dan zal ik jullie met me meenemen, en dan zullen jullie zijn waar ik ben’ (Johannes 14:2-3).

    Jezus stuurt zijn heilige Geest

Vanuit de hemel stuurt Jezus zijn heilige Geest die ons helpt ons leven op God te richten. Jezus benadrukt dat Hij zijn leerlingen niet als wezen achterlaat (Johannes 14:18). Eerder richtte Jezus hun leven op de Vader, na zijn vertrek zal de heilige Geest dat doen. Hij zal de gedachten op God en Jezus richten. Jezus zegt in Johannes 16 dat zijn vertrek hiervoor noodzakelijk is: ‘Werkelijk, het is goed voor jullie dat ik ga, want als ik niet ga zal de pleitbezorger niet bij jullie komen, maar als ik weg ben, zal ik hem jullie zenden’ (Johannes 16:7). Tot die gerichtheid op God roept Paulus de gemeente in Kolosse op met de volgende woorden: ‘Richt u op wat boven is, niet op wat op aarde is. U bent immers gestorven, en uw leven ligt met Christus verborgen in God’ (Kolossenzen 3:2-3). Ja, ‘met Christus’, Hij die al in de hemel leeft. Opnieuw is zijn leven daar een belofte!

Maar er is ook nog een andere winst. Daarover lees je in v/a 47. Daar gaat de Catechismus in op de belofte van Matteüs 28:20. Had Jezus niet gezegd dat Hij tot aan de voltooiing van de wereld bij zijn volgelingen zou zijn? Ja, zegt de Catechismus, naar zijn menselijke natuur, als mens, is Hij niet meer op aarde. Maar naar zijn godheid, majesteit, genade en Geest verlaat Hij ons nooit meer. Dus Jezus is als God en mens in de hemel, dat is winst, zie v/a 49. Dat hebben we net gezien. Maar Jezus is ook op aarde. Jezus is echt op aarde. In zijn godheid, in zijn majesteit, in zijn genade, in zijn Geest. Dat is ook winst. Hier zie je nog duidelijker dat de hemelvaart geen verlies betekent. Want Jezus is nog steeds op aarde. Niet lichamelijk, maar wel in zijn godheid, majesteit, genade en Geest. Vier woorden, de Catechismus zet het nogal aan. Ik wil wat meer over die vier woorden zeggen. Zoiets triggert mij, waar gaat dit over? De Catechismus roept toch niet zomaar wat? Wat is de waarde van die vier woorden?

De opgevaren Jezus is op aarde in zijn

    Godheid

Jezus is als God bij ons op aarde. Ik kan me voorstellen dat je eerste reactie is: in zijn Geest. Maar de Catechismus noemt ze in v/a 47 apart, dus we moeten nog even verder zoeken. Weet je waar ik aan denk? Jezus is in zijn Godheid bij ons bijvoorbeeld wanneer Hij geneest. Wij vragen God om genezing wanneer we ziek zijn. Daarbij gebruiken we de middelen die Hij ons geeft: artsen, medische kennis, medicijnen. Maar als God het niet zegent helpen deze middelen niks. God geneest trouwens niet altijd, dat moeten we aan Hem overlaten. En koppel wel of niet genezen nooit aan Gods liefde voor jou; die liefde staat, in Jezus Christus. Maar als je geneest, als je beter wordt, is dat dan niet het werk van Jezus? De voortzetting van zijn werk zoals Hij dat deed toen Hij op aarde was? Jezus is naar zijn Godheid bij ons op aarde, je ziet dat in genezing want genezing is en blijft een godswonder. Maar zie Jezus’ godheid ook in zijn medelijden, in draagkracht die Hij geeft wanneer Hij niet geneest of nog niet.

    Majesteit

Jezus is ook in zijn majesteit bij ons. Waar moet je dan aan denken? In Filippenzen 4 hoor ik Paulus zeggen: ‘Mijn God zal uit de overvloed van zijn majesteit elk tekort van u aanvullen, door Christus Jezus’ (Filippenzen 4:19). Zie dus de majesteit van Jezus in de gaven die God je geeft. Jou persoonlijk, maar ook de gemeente. Met zijn gaven is Jezus in zijn majesteit aanwezig op aarde. Denk hierbij ook aan Efeziërs 4. Daar gaat het over de hemelvaart van Jezus, en dan schrijft Paulus: ‘Toen hij opsteeg naar omhoog, voerde hij gevangenen mee en schonk hij gaven aan de mensen’ (Efeziërs 4:8). Jezus is als een koning die na de overwinning op zijn vijand met een triomftocht wordt ingehaald. Daarbij deelt Hij uit van zijn buit. Zie de majesteit van Jezus hier op aarde in de gaven, de helpende cadeaus, die Hij geeft.

    Genade

Jezus is ook in zijn genade aanwezig op aarde. Misschien zeg je hierbij: dat snap ik, dat vind ik logisch. Maar waar zit die genadige aanwezigheid van Jezus in onze wereld dan precies? Zelf moet ik denken aan de genade die Jezus deze wereld betoond door te wachten met zijn oordeel. Misschien herinnert u zich dat ik het boek Openbaring het boek van Gods geduld heb genoemd. In zijn genadig geduld incasseert Jezus de ellende die over de wereld gaat, incasseert Hij de afwijzing die Hem ten deel valt, incasseert Hij onze zonden en tekortkomingen. In zijn genade houdt Jezus het ergste kwaad in toom, de totale ontwrichting van de wereld. Zo is Jezus in zijn genade aanwezig op aarde.

    Geest

Jezus is ook op aarde in zijn Geest. Dat is bekend terrein voor ons, maar daarom niet minder indrukwekkend. Jezus is met zijn Geest bij ons hier op aarde en Hij werkt in ons liefde en geloof. Met zijn Geest werkt Jezus in ons volharding en moed. Met zijn Geest werkt Hij in ons gehoorzaamheid en aanbidding. Met zijn Geest troost Jezus ons. Jezus zelf. Hij is bij ons. Jezus spreekt tot ons. Met de stem van de Geest, die de bijbelwoorden in ons hart tot klinken brengt en in ons hart weerklank oproept.

Hier is nog veel meer over te zeggen. Praat er onderling ook eens over door: naar zijn godheid, majesteit, genade en Geest is Jezus bij ons hier op aarde. Je zou van de hemelvaart dit kunnen zeggen: uit het oog, maar in het hart! Jezus’ hemelvaart als verlies ervaren is onterecht, het is een veelvoudige winst. En ik sluit af met winst in het kwadraat.

Jezus maakt de hemel klaar voor de zijnen en de aarde voor zijn koninkrijk

Want we hebben gezien dat Jezus met zijn lichaam in de hemel is om de dingen voor ons beter te maken, maar dat Hij tegelijk bij ons op aarde is met zijn godheid, majesteit, genade en Geest. En zo maakt Hij ook hier op aarde de dingen beter voor ons. Ik vat die winst in het kwadraat zo samen: Jezus maakt de hemel klaar voor de zijnen, en de aarde voor zijn koninkrijk. Jezus is op twee fronten actief. Niet alleen in de hemel, maar ook op aarde. Dat bemoedigt mij en het maakt me enthousiast om mee te doen.

Eerst de bijbelse fundering voor die uitspraak: Jezus maakt de hemel klaar voor de zijnen, en Hij maakt de aarde klaar voor zijn koninkrijk. Ik heb al veel teksten genoemd waar dit uit blijkt. Voor het eerste stukje vind ik het sterkst Johannes 14: ‘In het huis van mijn Vader zijn veel kamers (...) Wanneer ik een plaats voor jullie gereedgemaakt heb, kom ik terug’ (Johannes 14:2-3). Jezus is opgevaren om daar een woning voor ons klaar te maken. En dan denk ik dat je ook kunt zeggen dat Jezus hier op aarde bezig is ons klaar te maken om die hemelse woning waardig te zijn. Bij dat tweede stukje, dat Jezus de aarde klaar maakt voor zijn koninkrijk denk ik aan Handelingen 1. We hebben dat hoofdstuk gelezen. Eerst wordt beschreven dat Jezus met zijn leerlingen spreekt over het koninkrijk van God. Vervolgens belooft Hij hen de Geest. Zo ontvangen zij kracht om te gaan getuigen (Johannes 16:7-11). En dan zie je de cirkel steeds wijder worden: de leerlingen moeten van Jezus getuigen in Jeruzalem, in heel Judea en Samaria, tot aan de uiteinden van de aarde. En het laatste woord over de hemelvaart wordt gesproken door de engelen: Jezus zal op dezelfde manier terugkomen. Daarvoor moet de aarde worden klaargemaakt.

Jezus’ hemelvaart is alleen maar winst. Hij maakt de hemel klaar voor ons, en de aarde voor zijn koninkrijk. Zo komt God tot zijn doel met zijn schepping: Hij zal te midden van de mens leven tot zijn eer en tot geluk van de mens. Dit maakt mij enthousiast. Ik hoop u en jou ook. Enthousiast om net als Jezus’ leerlingen ingeschakeld te worden bij dit werk van onze verhoogde Heer. Ik denk aan twee concrete dingen:

1. Een missionaire levensstijl, in woord en daad. Daar hoef ik verder niet zoveel over te zeggen. Want duidelijk is dat je daarmee de wereld klaarmaakt voor Jezus’ terugkeer en de komst van Gods rijk.

2. Dat wij samen en ieder persoonlijk ons ervoor inzetten om het koninkrijk van God steeds meer gestalte te geven in de gemeente. In zijn gemeente wil Jezus het mooie, het bijzondere, het heerlijke van zijn koninkrijk laten zien. De gemeente als een samenleving van mensen die door Hem gevormd werd, die van Hem vervuld is en waarin Hij aanbeden wordt.

Mijn gebed is dat u en jij de opgevaren Jezus ziet in al zijn heerlijkheid en in al zijn activiteit. Dat dit je bemoedigt en enthousiast maakt. Je zou van de hemelvaart kunnen zeggen: Jezus is uit het oog, maar Hij wil in je hart zijn. Amen.