Wat is een kerkdienst? Misschien denken de jongens en de meisjes nu: als de dominee dat al niet weet, dan hoef ik het helemaal niet te weten. Maar jullie weten het best. Een kerkdienst is een uur stilzitten hier in de kerk. En dan zingen we en bidden we en dan is er een preek, dan komt er nog een collecte, en dan zingen we nog een keer en dan mag je weer naar huis. Pepermuntje erbij. Dat is een kerkdienst.

Als ik dezelfde vraag aan de vaders en moeders stel krijg ik misschien nog een antwoord erbij: een kerkdienst is een ontmoeting met God. Maar jongens en meisjes, broeders en zusters, van die ontmoeting met God zie je niets. Of ziet u wel iets? Hoor jij wel Gods stem? Voel jij dat God hier is? Dat is nog niet zo gemakkelijk. Je ziet vooral mensen en stoelen en muren en ramen.

Wat je van een kerkdienst mag verwachten

Wat verwacht je eigenlijk van een kerkdienst? Verwacht je iets bijzonders, iets spectaculairs? Of verwacht je dat het hetzelfde gaat als vorige week en de week daarvoor? Dat maakt nog al wat uit voor hoe je naar de kerk toegaat. En ook voor hoe je eruit komt. Ik denk dat veel mensen -terecht- verwachten bemoedigd te worden. Je gaat naar de kerk om getroost te worden. Het leven is al zwaar genoeg. De wereld staat in brand. Ik denk wel dat er twee soorten bemoediging zijn.

Soms merk ik dat mensen naar de kerk komen om van mij te horen dat het goed met hen zit. Een bevestiging van hun kind van God zijn. Ik begrijp het verlangen naar zekerheid daarover. Maar is dat niet iets tussen God en jou? Kan ik daar als dominee wat over zeggen? En wat is de waarde ervan als ik daar iets over zeg? Wat mij betreft is die waarde nul. Daarom hoort u van mij hier in de kerk ook niet: ‘het zit wel goed tussen God en jou.’ Nee, die zekerheid moet je zoeken in de relatie tussen God en jou. Alleen daar is die zekerheid te vinden, in je eigen omgang met God. Daarom is die omgang met God ook zo belangrijk. Biddend ontvang je die zekerheid. Bijbel lezend. Doordat je God zelf hoort spreken en je eigen hart gelovig hoort antwoorden. Werp ik je dan op jezelf terug? Nee, ik verwijs je naar God. Hij bemoedigt je. Dat mag je dus verwachten van een kerkdienst, dat je God hoort spreken. Dat je voor Hem geplaatst wordt.

De kerkdienst laat je de werkelijkheid van het nieuwe verbond zien

Wat is dan die kerkdienst? Een kerkdienst is een inkijkje in de werkelijkheid van het nieuwe verbond. En dat is enorm bemoedigend. Tijdens de kerkdienst gaat de hemel als het ware open boven de kerk. En het dak eraf. En dan zie je in geloof iets daarboven. Misschien moet je je ogen er even voor dichtdoen. En wat je dan ziet is wat er staat in Hebreeën 12:22-24. Dit zijn unieke verzen in de bijbel. Dat hoor je mij vaker zeggen. Maar het is opnieuw een facet van die prachtige diamant. De diamant is: God wil je redden. God wil met je samen zijn, Hij wil zijn eeuwige leven met jou delen. Hoe bijzonder is dat! En het facet, het vlakje van de diamant dat we vandaag bekijken is dat God zegt: kijk bij Mij in het ware heiligdom en hou vol in mijn belofte te geloven om wat je daar ziet. Zo wil Ik je redden.

In het boek Openbaring krijg je ook een blik, een inkijkje in de hemel. Niet in de toekomst maar in de hemelse werkelijkheid van dit moment. Je ziet het Lam, Christus, dat nu regeert. Je ziet het hemelse Jeruzalem dat daar al bestaat. Je ziet de overwinning op satan en het kwaad wat in de hemelse werkelijkheid al een feit is. Dat bemoedigt enorm. In het boek Hebreeën gebeurt hetzelfde. Je krijgt een blik in de hemelse werkelijkheid van de verzoeningsdienst van onze hogepriester Jezus Christus. De hemel is het echte heilige der heiligen, dat model stond voor de tabernakel en de latere tempel. In de hemel druppelt Jezus zijn offerbloed bij de troon van God, wat model stond voor de Grote Verzoendag van Israël. De kerkdienst wil je dat laten zien. Geeft je daar inzage in. De Israëlieten stonden voor een dicht heiligdom, zij zagen niet wat daar gebeurde. Wij staan in de kerk voor een open heiligdom. De kerkdienst wil je in de hemel laten kijken om daar Jezus te zien. En nog veel meer, dat wordt allemaal beschreven in vers 22-24. Zeven dingen. Het zijn stuk voor stuk de winstpunten van het nieuwe verbond. En onze kerkdienst is er vol van. Onze kerkdienst laat je de werkelijkheid van het nieuwe verbond zien. Kijk maar eens mee.

Wij staan voor

    De Sionsberg, het hemelse Jeruzalem

Wat doen wij als we bidden? Dat weten ook de jongens en meisjes hier in de kerk wel. Dan gaan wij ‘naar God toe’. Je doet je handen samen en je denkt aan God. Misschien maak je er een plaatje bij in je hoofd; wij weten niet hoe de hemel er precies uitziet, maar God zit op een troon, met heel veel licht en heerlijkheid om zich heen. Hebreeën 4:16 zei over ons gebed: ‘Laten we zonder schroom naderen tot de troon van de Genadige, waar we telkens als we hulp nodig hebben barmhartigheid en genade vinden.’ Hebreeën 12:22 zegt: ‘U staat voor de Sionsberg, voor de stad van de levende God, voor het hemelse Jeruzalem.’ Dat is de werkelijkheid van het nieuwe verbond. Het volk Israël stond voor de berg Sinaï, dat was in de tijd van het oude verbond. Dat was bijzonder heftig. Dat hebben jullie vast gehoord op school, jongens en meisjes, er hing een donkere wolk op de top van de Sinaï. De berg rookte. Er klonken donderslagen. De Israëlieten vonden het eng en zelfs Mozes vond het eng. En nou is het gekke, wij staan in de kerkdienst voor de Sionsberg. Dat is geen berg op aarde, maar wij staan als we bidden voor de hemelse berg waarop het nieuwe Jeruzalem is gebouwd. Dat is nog veel indrukwekkender. Als christenen staan wij vlak voor het nieuwe Jeruzalem. Je mag daar in je gebed al binnengaan.

    Duizenden engelen die in vreugde bijeen zijn

Is dat spannend? Weet ik niet. Is het indrukwekkend? Zeker! Toch hoef je niet bang te zijn zoals de Israëlieten bij de Sinaï, lees maar eens verder in Hebreeën 12:22. Als wij omhoog kijken zien wij in de hemel ‘duizenden engelen die in vreugde bijeen zijn’. Dat doet opnieuw denken aan wat het boek Openbaring ons vertelt: engelen rond Gods troon die heilig, heilig, heilig zingen. Waar raakt dat aan onze kerkdienst? Ik denk aan het zingen. Zingen is een belangrijk onderdeel van onze kerkdiensten. En buiten de kerkdiensten zingen we niet zo veel. Maar in de hemel wordt aan één stuk door gezongen. Wanneer wij zingen hier in de kerk dan sluiten we daar op aan. We zingen als het ware even mee met de engelen in de hemel. En waarom zingen die engelen zo blij? Omdat zij Jezus daar zien staan bij het hemelse altaar met zijn bloed dat Hij gaf op Golgota. De engelen zien dat het nieuwe verbond, de nieuwe manier waarop God de vrede met de mens herstelt, dat dit werkelijkheid is geworden. Denk als je zingt aan die zingende engelen in de hemel. En aan hun blijdschap.

    De gemeenschap van eerstgeborenen

En vanmorgen is er gedoopt. Liam Prins. Hij is niet de eerstgeborene in het gezin van Jaap-Jan en Josien, dat is Nathan. Maar op een andere manier is Liam wel een eerstgeborene. Want dat woord kom je ook tegen in Hebreeën 12:23. Daar lees je dat wij in de kerkdienst voor ‘de gemeenschap van eerstgeborenen’ staan. Dat zijn alle mensen die al in de hemel zijn. Die zijn ‘ingeschreven in de hemel’. Liam is door de doop ingeschreven in het koninkrijk van God. Uitgeschreven uit het rijk van de zonde en de dood, ingeschreven in het rijk van het leven (Romeinen 6:3-11). En zo mag Liam leven op aarde. Als erfgenaam van Gods belofte. Die eerstgeborenen waar het in Hebreeën 12:23 over gaat hebben de belofte van God geloofd en hebben daarom het leven bij God ontvangen. Het zijn de geloofsgetuigen van hoofdstuk 11. In hun leven is de waarheid van het nieuwe verbond werkelijkheid geworden: zij zijn bij God. Ook onze geliefden die in geloof zijn gestorven maken deel uit van dat volk van eerstgeborenen. Dat is bemoedigend, er zijn al mensen die het beloofde ontvangen hebben.

    God, de rechter van allen

Wij staan in de kerkdienst ook ‘voor God, de rechter van allen.’ Waar moet je dan aan denken? Ik denk aan de lezing van de wet, de woorden waarmee God zich in zijn genade aan ons verbindt nadat hij ons bevrijd heeft. Ik denk ook aan de schriftlezing. Dan hoor je God zelf spreken. En God spreekt woorden van genade. God zegt: Ikzelf maak mijn relatie met jou waar. Dat beloof Ik. Dat doe Ik door mijn Geest. God wordt hier de rechter genoemd want Hij is het die oordeelt over de mensen. Hij alleen. ‘De enige die mij kan beoordelen is de Heer’ (1 Korintiërs 4:4). Een tekst die ruimte geeft om met elkaar te leven in de kerk, met al onze verschillen. Een tekst die ook aangeeft dat het door Jezus kan: voor God staan. Wij staan in de kerkdienst voor de heilige God. Door Jezus. Zo wil deze tekst je bemoedigen om te blijven geloven in Jezus.

    De geesten van de rechtvaardigen

En wat zijn dan die ‘geesten van de rechtvaardigen, die tot volmaaktheid zijn gekomen’? En waar zie je dat in de kerkdienst vandaag? Denk eens aan het belijden van je geloof. Wij doen dat met zoveel woorden in de middagdienst. Dan wordt er wel eens gezegd: wij belijden nu ons geloof met de kerk van alle tijden en plaatsen. Die tijden, dat wil zeggen: dit geloof wordt al eeuwenlang beleden. Vanaf de tijd vlak na Jezus. En dit geloof wordt ook overal op de wereld beleden: alle plaatsen. En ook in de hemel wordt de naam van Jezus beleden. Niet alleen door engelen maar ook door hen die al overleden zijn, de gestorven gelovigen, de ‘geesten van de rechtvaardigen’. Dus als je nou vanmiddag je geloof belijdt weet je dan één met hen die dat in de hemel doen. Bedenk: zij zien al de werkelijkheid van het nieuwe verbond. Zij belijden de werkelijkheid van wat ze zien.

    De bemiddelaar van een nieuw verbond: Jezus

In de kerkdienst staan wij ook voor de ‘bemiddelaar van een nieuw verbond, Jezus.’ Misschien vind je dat logisch. Vind je dat vanzelfsprekend. Zeg je: dat zit in alles. Maar je kunt heel concreet denken aan de groet aan het begin van de dienst. We gaan dan ook letterlijk staan. En dan hoor je dat er genade voor je is en vrede. Van God, door Jezus, en het is de Geest die je daarin doet delen. Denk trouwens ook aan de groet uit Openbaring 1: ‘Genade zij u en vrede van hem die is, die was en die komt, en van de zeven geesten voor zijn troon, en van Jezus Christus, de betrouwbare getuige, de eerstgeborene van de doden, de heerser over de vorsten van de aarde’ (Openbaring 1:4-5). Elke kerkdienst begint met die woorden van genade en vrede. Het is de werkelijkheid van het nieuwe verbond.

    Het gesprenkelde bloed

Als laatste, je staat in de kerkdienst ook ‘voor het gesprenkelde bloed, dat krachtiger spreekt dan dat van Abel’. Dat zie je toch in het avondmaal, het vergoten bloed? Het wordt je letterlijk voor ogen gehouden: de werkelijkheid van het nieuwe verbond. Denk daaraan als je de wijn ziet uitschenken. Jezus offerde zijn leven aan het kruis op Golgota (Goede Vrijdag). Met dat bloed ging Hij het echte heilige der heiligen binnen (Hemelvaart) om dat bloed te sprenkelen op het altaar en op de troon van God. Dat mag je zien in de kerkdienst. Met ogen die hebben leren zien dat wat in de kerkdienst gebeurt, aansluit op de hemelse werkelijkheid. De kerkdienst laat je de realiteit van het nieuwe verbond zien. Een realiteit die al bestaat in de hemel. In de kerkdienst sta je niet voor de Sinaï maar voor de werkelijkheid van alles wat toen nog voorafbeelding was. De Sinaïervaring was indrukwekkend, dat begrijpen we. Maar een kerkdienst is dat nog veel meer.

Mis dat nou niet. Kijk door het menselijke heen. Doe je ogen zo nu en dan even dicht zodat het menselijke niet afleidt. Zodat je geen stoelen en muren meer ziet staan. Stel je de hemel van God voor met iets als een troon. Met Jezus als Hogepriester bij de ark van het verbond met zijn bloed. Met engelen die in vreugde bij elkaar zijn. Met allemaal mensen die daar leven en belijden en laten zien dat leven met de heilige God kan en bestaat en geweldig is. De werkelijkheid van het nieuwe verbond bestaat. Jij mag die zien in de kerk.

Hou vol om wat je in het hemelse heiligdom ziet

Laat je daardoor bemoedigen. Kerkdiensten zijn bedoeld om je te bemoedigen. Om je bemoedigend aan te sporen om te blijven geloven in de belofte van het eeuwige leven. Leven met God in vrede. Kerkdiensten wijzen je op God. Op wat Hij zegt, op wat Hij doet en gedaan heeft en zal doen. In dat alles zie je Gods genade, zijn liefde en trouw, zijn vaste plan om jou te redden. Kerkdiensten zijn indrukwekkend. Misschien nog wel heftiger dan de ervaring van Israël bij de Sinaï. Zij zagen een rokende berg. Zij hoorden donderslagen. Niemand haalde het in zijn hoofd om op zijn bed te blijven liggen. Wij zien in de kerkdienst God zelf en Jezus en de engelen en de mensen die al in de hemel zijn. Wij zien de vreugdevolle werkelijkheid van wat ons beloofd is. Dan kun je toch ook niet op je bed blijven liggen? Je hoeft hier niet bang van te worden. Bang moet je worden als je dit allemaal wel ziet maar het vervolgens laat voor wat het is, wanneer je er niet warm of koud van wordt. Adeldom verplicht. Als je de werkelijkheid van het nieuwe verbond ziet, geloof er dan ook in. Hoofdstuk 12 eindigt met de woorden ‘Onze God is een verterend vuur.’ Misschien schrik je daarvan en vind je die woorden lastig. Maar bedenk dat God niet veranderd is. Hij is dezelfde God als de God die zich op de Sinaï openbaarde in al zijn heiligheid. God is niet veranderd, nee, maar het verbond wel! Dat is de boodschap van de Hebreeënbrief. Wij mogen vrijmoedig naar God toegaan, dat is het nieuwe verbond door Jezus’ bloed. En door geloof in Jezus mag je die nu al geziene werkelijkheid eens echt binnengaan. Kijk daarom iedere zondag in het hemelse heiligdom en hou vol om wat je daar ziet. Amen.