Vanmorgen gaat het over: God betrekken bij je dagelijks leven. Dagelijks leven als christen. Elke dag Gaan met God. Hoe doe je dat?

Ik merk dat dit voor veel mensen lastig is. Misschien ook wel omdat er een toenemende diversiteit is in hoe mensen hun christen zijn praktisch vorm geven. Was het vroeger allemaal duidelijk wat een christen wel en niet deed (en men hield zich daar ook aan) nu is dat heel verschillend. Denk aan wat je wel of niet doet op zondag: tv kijken, huiswerk maken, sporten, denk aan hoe je omgaat met relaties: in je verkeringstijd wel of niet samen op vakantie, denk aan films die je kijkt, vroeger ging de tv bij naakt en vloeken direct uit, denk aan politieke voorkeur. De uniformiteit daarin is weg. Christenen maken verschillende keuzes die soms lijnrecht tegenover elkaar staan. Misschien wind je je daar vreselijk over op. Of het geeft je een gevoel van teleurstelling: jammer dat het allemaal niet meer zo duidelijk is. Maar omdat het niet meer duidelijk is, omdat we niet meer allemaal dezelfde keuzes maken is die vraag voor veel mensen alleen maar belangrijker geworden: hoe doe ik dat nou, christen zijn in het leven van iedere dag?

En dan zegt Spreuken 3:6 (in de vertaling van 1951): ‘Ken Hem in al uw wegen.’ Het is de tekst die boven Dag 6 van hoofdstuk 1 van het boek staat. De NBV vertaalt: ‘Denk aan hem bij alles wat je doet.’ Nu zegt ds Gunnink in het boek terecht: ‘letterlijk genomen is dat een onmogelijke opdracht. Het kan niet de bedoeling zijn, dat ik de hele dag constant met de Heer bezig ben. Hoe kan ik me dan nog concentreren op de dagelijkse dingen?’ (blz 32). Het gaat er volgens Gunnink om dat je ‘God erbij betrekt’. Bij je leven, en heel concreet bij de keuzes die je maakt. Hier voor in de kerk staat vandaag een nieuw kunstwerk. Die weg met die afslag stelt een keuzemoment voor. En dan staat er bewegwijzering: een ANWB-paal en een paddestoel. Maar op de voorgrond ligt heel groot een open bijbel. Want concrete keuzes maak je -bewust of onbewust- op grond van de manier hoe jij in het leven staat. Je levenshouding. Dat is ook de betekenis van het woord ‘wegen’ in Spreuken 3:6. In de eerste themapreek, over Psalm 25, heb ik gezegd: het woord weg of wegen duidt op je manier van leven. Je kunt je eigen weg gaan, dan doe je wat je zelf wil, maar je kunt ook de weg van God gaan. Het gaat over de manier waarop je door het leven gaat. Wat is jouw levenshouding? En het woord ‘ken’ betekent: betrek. Betrek God bij je levenshouding. Dat wil zeggen: laat God je levenshouding bepalen. Daar spoort Spreuken 3:6 je toe aan. Nog voor je concrete keuzes gaat maken is je levenshouding belangrijk. Hoe sta jij in het leven? Waardoor wordt dat bepaald? Of door wie? Daarom ligt op dit schilderij die bijbel levensgroot vooraan. De boodschap daarvan is: laat de manier waarop jij in het leven staat door God bepalen.

Hoe ziet dat er concreet uit? Ik leg je wat vragen voor, zodat je iets gaat ontdekken van wat jouw levenshouding is. Vraag je eens af, is het in jouw leven: ik of de ander? Ben je gericht op jezelf of op je medemens? Draait jouw wereldje om jezelf of heb je oog voor anderen, wat zij nodig hebben, wat zij willen? Nog een: leef jij vanuit genade of vanuit recht hebben op? Besef je dat je nergens aanspraak op kunt maken, naar God toe niet en ook in de onderlinge verhoudingen niet, of is jouw levenshouding er een van op je strepen staan? Nog een vraag: dienen of verdienen? Wat typeert jouw levenshouding? Wat jaag jij na, is dat in de basis dienen of verdienen? Nog een laatste (misschien kun je er zelf nog wel meer bedenken) verbinden of loslaten? Zoek jij mensen ondanks verschillen op of neem je gemakkelijk afscheid?

Dit zijn allemaal dingen die te maken hebben met je levenshouding, met je manier van in het leven staan. Hoe laat je die levenshouding van je nou bepalen door God? Spreuken 3:3 geeft het antwoord: zorg ervoor dat liefde en trouw je nooit verlaten. In Psalm 25 ontdekten we ook al dat de levenshouding die God bij de mens wil zien liefde en trouw is. Psalm 25:10 zegt: ‘Liefde en trouw zijn de weg van de Heer.’ De manier van leven die God bij de mens wil zien is liefhebben en trouw zijn. In Spreuken 3 (maar niet alleen daar, dit is de boodschap van heel de bijbel) wil God de mens winnen voor de goede levenshouding: liefhebben en trouw zijn. God en je medemens. Dit maakt je leven mooi. Dit is hoe je geschapen bent. Zo krijgt God eer van zijn werk. Laat liefde en trouw je manier van in het leven staan bepalen.

Nu is dit niet altijd even gemakkelijk. Soms vertrouwen mensen liever op wat hen zelf goed lijkt (zie Spreuken 3:5). Of wat ook kan, je wil liefde en trouw je levenshouding laten bepalen, maar je merkt dat het lang niet altijd lukt. Er breekt iets anders doorheen: gerichtheid op jezelf. Daardoor ontstaat die worsteling rond concrete keuzes waar wij maar al te vaak mee te maken hebben. Je wordt naar twee kanten getrokken. Bedenk dat de zonde je van God wil vervreemden. Dus dat je je levenshouding niet meer door God laat bepalen. Maar op het moment dat je God buiten de horizon van je leven zet gaat er zoveel mis. Nu al, maar toch ook als het er echt op aan komt: bij je dood of als Jezus terugkomt. Omdat wij hier zo mee kunnen worstelen is het goed om te letten op wat er nou precies staat in vers 3. Spreuken 3:3 zegt: ‘Mogen liefde en trouw je nooit verlaten.’ Het woord ‘verlaten’ duidt erop dat de uitgangssituatie is dat je liefde en trouw hebt. Alleen iets wat je in je leven hebt kan uit je leven verdwijnen. Alleen iets wat je hebt kun je verliezen. Je hoeft er dus niet voor te zorgen dat je liefde en trouw in je leven krijgt, nee, liefde en trouw zijn je gegeven. Door God. En Hij geeft zijn liefde en trouw telkens opnieuw in je leven. Iedere dag. Dat is de regenboog op het schilderij hier vooraan. Gods beloofde en gegeven liefde en trouw. Je ziet het ook in het avondmaal. Dit is zo troostvol: Gods liefdevolle nabijheid is sterker dan jouw neiging tot vervreemding van Hem. Jozua wordt in het stuk dat we gelezen hebben opgeroepen vastberaden en standvastig te zijn en zich vastberaden en standvastig aan de wet van God te houden. Die wet die Jezus samenvatte met liefde en trouw voor God en de medemens. Zorg ervoor dat liefde en trouw je niet verlaten. Vastberaden en standvastig. En bedenk: je hoeft alleen maar vast te houden wat je allang gegeven is.

Afsluitend, in de concrete keuzes van alledag moet je je dus afvragen: is wat ik van plan ben te doen of te zeggen uit liefde? Zo niet, dan moet je het niet doen. Dit kan ook terugkijkend: wat ik vandaag gedaan, gedacht en gezegd heb, was dat uit liefde? Was dat uit trouw? Ik heb me voorgenomen dat in de komende week te doen. Me telkens afvragen: wat ik van plan ben, is dat uit liefde? Wat ik gedaan heb, was dat uit trouw? En terugkomend op die diversiteit (dat christenen tegenwoordig heel verschillende keuzes maken in concrete praktische dingen), zou het niet helpen om met elkaar in gesprek te gaan over die levenshouding? Die manier van in het leven staan? Ik of de ander, genade of recht, dienen of verdienen, verbinden of loslaten. Als je elkaar daarin vindt geeft dat toch heel veel vertrouwen? Heel veel ruimte ook? Zo mogen we samen onderweg zijn. Elkaar helpend, elkaar meenemend in een door God bepaalde levenshouding. Want dat maakt het leven mooi. Tot Gods eer. Amen.