‘Hebben wij door dat er mensen zijn die een nieuwe wereldorde willen scheppen?’ Die vraag werd mij laatst gesteld. De vraagsteller zelf was geneigd om te zeggen: nee, dat hebben wij niet door. De meeste mensen hebben dat niet door. Kijk nou eens hoe kritiekloos mensen meegaan in de coronamaatregelen. Ook de kerk verzet zich nauwelijks als de overheid zegt dat er maar dertig mensen naar de dienst mogen. Is Covid-19 niet bewust de wereld in gebracht om de mensen er onder te houden? Straks moet je je verplicht laten vaccineren, doe je dat niet dan kun je nergens meer aan meedoen. En in dat vaccin zitten dan stoffen om ons te kunnen controleren. Corona is door de elite, een klein groepje rijken de wereld in gebracht om een nieuwe wereldorde te kunnen scheppen.

Persoonlijk geloof ik dit niet. Maar dat de tijd waarin wij leven verwarrend is geloof ik wel. Dat was ook al zo voor het coronavirus opdook. Misschien zijn we dat vergeten, maar op het gebied van de wereldpolitiek is er veel onrust, grote financiële systemen zijn ondoorzichtig geworden, de hele digitalisering van onze samenleving roept veel vragen op. En je kunt je niet aan die samenleving en wereld onttrekken. Iedereen in Nederland heeft een BSN-nummer, je krijgt het al vlak na je geboorte. Je moet wel een bankrekeningnummer hebben, want contant betalen wordt steeds meer teruggedrongen. Bij veel overheidsinstellingen kun je sowieso niet meer contant betalen. Je moet ook wel digitaal bankieren, andere systemen zijn stapje voor stapje uit de markt gehaald. Hoe weet je dan zeker dat de bank niet meekijkt met je transacties? En zodra je met je auto de weg op gaat word je gezien door camera’s en worden je bewegingen geregistreerd. En met alles wat je op je mobieltje doet laat je een breed spoor aan gegevens achter. Een programma als Hunted laat het allemaal perfect zien, het is bijzonder moeilijk om onder de radar te blijven. Maar wat er allemaal met je gegevens gebeurt weet je niet.

Behalve dat je continu gevolgd wordt speelt er ook nog iets anders, je wordt volgzaam gemaakt. Daarmee bedoel ik dat je normaal gaat vinden wat in onze samenleving normaal is. We worden volgestouwd met filmpjes, berichten en reclames die ons in één mal willen drukken. De mal van de blije consument die vooral aan zichzelf denkt. Die in een heel klein wereldje leeft en geen kritische vragen stelt. We worden tevreden gehouden met geld en goed en vakanties. Ook als je dit door hebt, kun je er nog niet zomaar uitstappen. Ik zei al, je kunt niet zonder bankrekening, je kunt niet zonder BSN-nummer, je kunt je locatie wel uitzetten op je telefoon, maar de eerste de beste app vraagt gelijk weer om het aan te mogen zetten. En onder die voortdurende beïnvloeding kun je ook niet uit. De reclameborden staan gewoon langs de weg, je moet ze wel zien. Je kinderen moeten wel een mobiel hebben, met alles wat daar aan beïnvloeding in meekomt. En je gevoelens van onbehagen laat je maar weer los omdat je er toch niets mee kunt.

Terug naar de vraag van het begin, ‘Hebben wij wel door dat er mensen zijn die een nieuwe wereldorde willen scheppen?’ Vanuit het boek Openbaring had je dat inderdaad kunnen weten. Het boek Openbaring schets twee wereldordes. Ze staan lijnrecht tegenover elkaar. De ene orde draait om de verering van God, de andere draait om de verering van de mens. Dat zijn de twee smaken waaruit je kunt kiezen op aarde. En inderdaad, er zijn mensen die een wereldorde willen stichten waarin de mens centraal staat. Of misschien moet ik zeggen, ze willen die behouden, want die wereldorde bestaat al sinds de zondeval. Het is de orde waarbij de mens op de troon van God zit. De mens bepaalt wat goed en fout is. De mens laat de wereld om zichzelf draaien. De mens accepteert niets of niemand boven zich. De mens bepaalt wat waar en niet waar is. Ik denk dat de beginvraag anders moet zijn: hebben wij wel door dat God een nieuwe wereldorde wil scheppen? Er zijn inderdaad grote machten aan het werk in onze wereld: God en de duivel. De duivel wil een wereld maken waarin God niet de eer krijgt die Hem toekomt. Dat lijkt hem aardig gelukt te zijn. Het ging van kwaad tot erger in onze wereld. Maar dan komt God om een nieuwe wereldorde te stichten. Een wereldorde waarin Hij aanbeden wordt als de enige God. Een echte samenleving van mensen waarin Hij centraal staat. Openbaring 13 is onthullend. Het laat je zien: wie is wie en wat is wat. Openbaring 13 laat licht schijnen op wat er in onze wereld gebeurt en wie de hoofdrolspelers zijn. Dus het is waar dat er mensen zijn die een wereldorde willen scheppen waarin zij alle macht hebben. Diep in hun hart willen alle mensen dat. Gelukkig zijn er maar een paar die dit zo gehaaid doen dat het hen ook bijna lukt. Maar nieuw is dit niet. Christenen weten van die andere wereldorde, de manier van leven van Gods koninkrijk. Dat is hun gedroomde samenleving. Maar hoe hou je die droom vol als je dag in dag uit leeft in een wereld die draait om de mens, om geld, om het financiële systeem, om welvaart en consumeren, een wereld die uit alle macht probeert je volgzaam te maken? Hoe ben je burger van Gods koninkrijk terwijl je hier op aarde leeft?

Het antwoord vinden we in Openbaring 13. Het is nogal een heftig hoofdstuk met imponerende beelden. Het laat de trekken laten zien van de samenleving die draait om de mens. Het is de duivel die hierachter zit, dat is wat Openbaring 13 onthult. Het lijkt misschien neutraal als mensen zeggen: ik geloof niet in God. Maar waar geloven ze dan wel in? Ten diepste in zichzelf. Zij zijn de norm, wat zij denken is de waarheid, zij beschikken over hun eigen leven. In Openbaring 13 gaat het over twee beesten. Een beest uit de zee en een beest uit de aarde. De duivel zelf is net uit de hemel gegooid (hoofdstuk 12). Ter land, ter zee en in de lucht, de duivel valt de mensen die in God geloven aan over de hele linie. Want wat de duivel wil is God van zijn eer beroven. God heeft een prachtige wereld gemaakt, Hij heeft de mens geschapen om eer van te ontvangen. Maar die aanbidding van God wil de duivel vernietigen. Hij doet dat door de mens op zichzelf te richten: zou je niet willen zijn als God? Het is de vraag van de slang in het paradijs. Want de mens die zichzelf vereert, vereert God niet. De mens die zichzelf aanbidt en laat aanbidden, aanbidt God niet. Dat gaat niet samen. De duivel is slim, hij vraagt niet of mensen voor hem neerknielen, hij suggereert wel dat jij als God kunt zijn.

Want waar gaat het nou over in Openbaring 13? Misschien moeten we beginnen bij het eind, bij dat getal 666. Vaak wordt dat het getal van de duivel genoemd. De tekst zelf zegt: ‘er wordt een mens mee aangeduid.’ Nu zijn er allerlei ingewikkelde sommen en berekeningen gemaakt waarbij de uitkomst is dat het slaat op de Romeinse keizer Nero die de christenen ernstig vervolgde, of op Hitler die zes miljoen Joden heeft vermoord. Na de Reformatie van de 16^e eeuw is het getal wel zo ontcijferd dat het op de paus sloeg. Nu is een van de kernwoorden van hoofdstuk 13: imitatie. De draak van hoofdstuk 12, dat is de duivel, stuurt een beest de wereld in dat grote macht heeft. Een van de koppen van dat beest ziet eruit alsof het geslacht is. Een dodelijke verwonding, maar de wond geneest. Dat doet denken aan Jezus, het Lam dat geslacht is, maar recht overeind staat (hoofdstuk 5:6). Het tweede beest van Openbaring 13 heeft zelfs het uiterlijk van een lam. Dit beest doet ook precies de tekenen die horen bij God. Vuur uit de hemel - in het verhaal van Elia op de Karmel laat dat zien wie de echte God is (1 Koningen 18). En een sprekend beeld - daarmee wordt de kritiek op de afgoden overtroeft. Terwijl de Psalmen over de afgoden zeggen ‘Ze hebben een mond, maar kunnen niet spreken’ (Psalm 115; 135), spreekt dit beeld wel. Deze twee beesten doen zich voor als een goddelijke macht. Ze vragen om aanbidding, net als God. Sterker nog, ze dwingen aanbidding af. Maar wie of wat stellen deze beesten voor? Ik denk dat het gaat om mensen die zichzelf groot maken en macht naar zich toetrekken. Mensen die aanbeden worden. Het getal 666 kun je ook in die zin lezen. Het is het getal van een mens. Het duidt op de mens die wil zijn als God. Het getal 7 is het getal van de volheid, het getal van God. De mens wil zijn als God, de mens steekt God naar de kroon. Maar het lukt hem niet, hij blijft steken op de 6. De duivel zet bij zijn strijd tegen hen die God aanbidden mensen in die voor zichzelf aanbidding vragen. Daarmee sluit hij feilloos aan bij de diepste gevoelens in ons eigen hart.

Je herkent die wereldorde toch? Het wordt ons continu verteld: jij bent belangrijk, zorg ervoor dat je aan je trekken komt, je moet nu echt even voor jezelf kiezen. Sommige mensen verdienen daar geweldig aan, worden rijk en krijgen macht, anderen krijgen net genoeg kruimels om hen tevreden te houden. Het is een en dezelfde orde: de wereld draait om jou. Maar hoe leef je dan als christen in die wereld? Jij bent burger van een andere samenleving. Jij erkent God als koning, Hij staat centraal in jouw leven. Openbaring 13 zegt: het komt aan op standvastigheid en trouw. Dat je blijft bij je verering van God. Dat je je daar niet van af laat brengen. Dat je niet langzaam opschuift in de richting van het centraal stellen van jezelf. Trouw aan God betekent in zijn kamp blijven. Dat andere kamp trekt aan je. Dat andere kamp bepaalt de reclame, de koers van de overheid, de gesprekken om je heen, de programma’s op tv, de posts op social media. Trouw blijven aan God, daar gaat het om. Laat God centraal staan in je leven. Openbaring 13 zegt ook: het komt aan op wijsheid. Dat wil zeggen dat je kunt onderscheiden wanneer je God aanbidt en wanneer je jezelf aanbidt, wanneer je God vereert en wanneer je jezelf vereert. Om als christenen heilig (apart gezet) te zijn en te blijven in deze wereld, komt het aan op standvastigheid, trouw en wijsheid.

Wat mij betreft is dit de kern van de preek. God roept op tot standvastigheid, trouw en wijsheid om als aanbidders van Hem te leven in een wereld die bol staat van de mensverering. Ik vind dat best moeilijk. Standvastigheid en trouw zijn lastig op te brengen. Soms doe je willens en wetens mee, doe je gewoon wat jij wilt ook al is het tegen Gods gebod. Dan zet je jezelf centraal. En het is ook lastig om de scheidslijn altijd helder te zien tussen Godsverering en mensverering. Ik weet niet wat deze oproep jou doet, maar ik heb het idee dat Openbaring 13 het leven op scherp zet. Wij leven in een wereld en een samenleving die ons geloof bedreigt. Wie vraagtekens zet bij het mantra van ‘even voor jezelf kiezen’ wordt al gauw als spelbreker gezien. In Nederland mag je best God aanbidden, maar o wee als je kritiek hebt op de wereld van het consumentisme, op de wereld van de mens centraal, als je daar niet aan mee wilt doen. Maar waar liggen de scheidslijnen? Hier zitten hele lastige vragen. Wanneer doe je mee aan de samenleving die de mens centraal stelt? Wij kunnen nog steeds kopen en verkopen, hebben wij dan ook dat merkteken van vers 16 op ons hoofd of onze hand? Ik vind het heel lastig om die scheidslijn te zien tussen de wereld die draait om de mens en de wereld die draait om God. Aan welke dingen in onze samenleving doen wij als christenen nou niet mee? Wij consumeren ook. Wij gaan ook op vakantie. Wij zijn ook blij met de groei van de economie en de overwaarde van ons huis. Nu kun je niet weg uit de samenleving. De Bijbel wijst ons ook niet dat spoor. Graan en onkruid groeien samen op (Matteüs 13:24-30, 36-43). Misschien moet ik de vraag omdraaien: waar zie je nou die samenleving van Gods koninkrijk? Ik denk, ik hoop: in de kerk. De kerk is het begin, de voorbode van de samenleving van de toekomst. Het is de samenleving die door God wordt gevormd, waarin Hij centraal staat en waarin Hij aanbeden wordt. Het is een samenleving van mensen uit alle landen, stammen en volken. Het is een samenleving die gekleurd wordt door de gerichtheid op God. En dat heeft effect op de onderlinge verhoudingen, mensen gaan met elkaar om in liefde, met vreugde, in vrede, met geduld, in vriendelijkheid, met goedheid en vertrouwen, in zachtmoedigheid en met zelfbeheersing (Galaten 5:22-23). De kerk is een samenleving op zich. Het is een samenleving binnen de samenleving en met een andere orde. Dat maakt de kerk ook anders dan een sportclub. De kerk is niet een van de vele structuren binnen onze samenleving. Het is een samenleving op zich. Daarom vraagt de overheid de kerken zich aan de coronamaatregelen te houden, in plaats van het de kerken op te leggen. Daarin zit de erkenning dat kerken van een andere orde zijn dan een sportclub. Tegelijk is het goed om als kerken geen aanstoot te geven. Hoewel zij leven onder hun koning in de hemel, erkennen zij de overheid hier op aarde.

Openbaring 13 zegt: het komt aan op standvastigheid, trouw en wijsheid om heilig te zijn en te blijven in deze wereld. Apart gezet voor God en het leven in zijn koninkrijk. God gunt de mens dat leven, daarom doet Hij deze oproep. Het boek Openbaring laat zien dat het oordeel komt over de samenleving die de mens vereert (hoofdstuk 17). Wie die samenleving niet kan loslaten deelt in dat oordeel. Opvallend is dat dit oordeel zelfvernietiging inhoudt. Egoïsme, jezelf centraal stellen, leidt tot vernietiging van de ander maar ook tot vernietiging van jezelf. Want het heeft geen doel, het bouwt niks op, het leidt niet tot voldoening. Het vereren van God betekent overwinnen. Zo heeft Jezus de overwinning behaald. Door God zijn leven lang te vereren overwon Hij het kwaad van het egoïsme. Wie niet zichzelf vereert, kan zijn naaste liefhebben. Zo ontstaat er ruimte voor het leven. God gunt je dat leven. Gods wereldorde gaat winnen. Wees standvastig, wees trouw en probeer met wijsheid die scheidslijn te ontdekken waar het vereren van God ophoudt en het vereren van jezelf begint. En bedenk dat de duivel die zoveel machten ontketent uiteindelijk een verliezer is. Openbaring 12 tekent de duivel als iemand die weet dat hij verloren heeft en daarom zo tekeer gaat. Maar wat troost, is dat de macht die hij heeft door God begrensd is.

Ik zou deze preek graag praktisch zien worden in de gemeente. Namelijk dat we die bijzondere samenleving die we als gemeente met elkaar vormen versterken. Dat we de toekomst nu al vormgeven door als kerk een samenleving van mensen te zijn die God centraal stelt en aanbidt. En laten we de wijsheid, om te onderscheiden waar het vereren van God ophoudt en het vereren van jezelf begint, bij elkaar zoeken. Door met elkaar te praten over die vraag: hoe blijf je als christen heilig binnen de samenleving waarin we onze plek hebben? Ik moet denken aan de kikkers in de pan. Als je kikkers in een pan koud water doet en dat langzaam aan de kook brengt, blijven ze zitten en gaan ze dood. Als je kikkers in een pan kokend water gooit springen ze er direct uit. Wij zijn de kikkers. We zitten in een samenleving die langzaam het kookpunt bereikt van goddeloosheid en mensverering. Wat is het lastig om dat te voelen als je er middenin zit. Leef daarom des te meer in en vanuit die samenleving van Gods koninkrijk. Zodat je de hitte voelt wanneer je in de samenleving komt die de mens centraal stelt. Dan zal God je kracht geven om te springen. Amen.