Gehoorzaam tot in de dood
18 april 2014
Jezus’ gehoorzaamheid leidde op Goede Vrijdag tot zijn dood. Daardoor leidt jouw gehoorzaamheid vandaag tot het leven.
Lezen: Hebreeën 5:1-10, Filippenzen 2:1-11
Tekst : Filippenzen 2:8
In onze tekst vanavond typeert God de heilige Geest de dood van Jezus als gehoorzaamheid. Jezus’ dood aan het kruis was een daad van gehoorzaam zijn. Door te sterven aan het kruis luisterde Jezus naar iemand en deed wat die persoon zei. Er lag een opdracht en Jezus voerde die gehoorzaam uit. ‘Hij werd gehoorzaam tot in de dood’, schrijft Paulus.
Dat is nogal wat. Gehoorzaam zijn kost je altijd iets maar dit gaat wel heel ver. Dit kennen we eigenlijk alleen van martelaren. Mensen die bereid zijn te sterven voor hun geloof. Die zijn gehoorzaam tot in de dood. Je zou ook nog kunnen denken aan militairen. Die moeten bevelen opvolgen, misschien wel recht op de vijand af. Dat is ook een soort gehoorzaamheid tot in de dood. We voelen allemaal: dat is nogal wat, gehoorzaam zijn tot in de dood. Zou jij het kunnen?
Wat nu als Jezus niet gehoorzaam was geweest? Dan hadden wij hier niet gezeten. Sowieso niet op deze avond. We hadden deze hele week van vespers niet gehad. We hadden gisteren het avondmaal niet kunnen vieren. De kerk had niet eens bestaan! Gezang 119 zegt: ‘’t Was Hij die door zijn sterven aan haar het leven gaf.’ Wat is het christelijk geloof zonder de kruisdood van Jezus? Niets. Er zou geen enkele hoop zijn, geen vrede met God, geen eeuwig leven of feestmaal aan het einde van de tijd. Gelukkig was Jezus gehoorzaam! En ‘gelukkig’ is dan nog zwak uitgedrukt. Wij zitten hier vanavond alleen maar dankzij Jezus’ gehoorzaamheid. Zijn gehoorzaamheid tot in die vreselijke dood aan het kruis.
Wat ik wil gaan doen in deze preek is door middel van drie vragen het mooie, het heerlijke van Jezus’ gehoorzaamheid ontdekken.
Wat hebben wij aan de gehoorzaamheid van Christus?
Hij dronk onze beker
Dit wordt duidelijk in Matteüs 26:39 (en ook 42). Na de viering van het Pascha is Jezus met zijn leerlingen naar Getsemane gegaan. Daar voelt Hij zich bedroefd en angstig worden. Hij vraagt Petrus, Jakobus en Johannes met Hem te waken. Zelf loopt Hij nog een stukje verder, knielt en bidt: ‘Vader, als het mogelijk is, laat deze beker dan aan mij voorbijgaan! Maar laat het niet gebeuren zoals ik het wil, maar zoals u het wilt.’ Jezus is bang voor het lijden dat op Hem afkomt. Dat is de inhoud van die beker. Dit is de beker van Gods woede over de zonde. Zo spreekt het Oude Testament vaak over Gods straf: die is als een beker vol bitterheid die je moet leegdrinken. Denk ook aan de zeven schalen van Gods woede zoals Openbaring daarover spreekt. Die schalen zullen nu allereerst over Jezus worden uitgegoten. Hij draagt het oordeel van God, de kwelling, de pijn, het lijden. Jezus dronk die beker in onze plaats. Gehoorzaam deed Hij dat omdat de Vader dat wilde. En daarom hoeven wij die beker vol bitterheid niet meer te drinken. Ja, er is nog bitter lijden in ons leven. Wij lijden nog wel. Maar niet meer aan de godverlatenheid. Want dat lag op de bodem van die beker. En Jezus dronk hem helemaal leeg. Onze beker.
Hij volbracht zijn werk
Door gehoorzaam te zijn volbracht Jezus ook zijn werk. Jezus had een taak, een opdracht. Ontvangen van zijn Vader. Voor die taak was Hij naar de aarde gekomen. Maar wat was dat dan? In Johannes 4:34 zegt Jezus dat Hij voldoening vindt in het gehoorzaam uitvoeren van zijn taak. Hij zegt: ‘Mijn voedsel is: de wil doen van hem die mij gezonden heeft en zijn werk voltooien.’ Dat Jezus met een opdracht van zijn Vader naar de aarde is gekomen lees je opnieuw in 5:36. Maar pas in Johannes 17 ontdek je wat die opdracht van Jezus is. Jezus’ opdracht is: eeuwig leven op aarde brengen door de enige, ware God bekend te maken. Jezus zegt in Johannes 17:4: ‘Ik heb op aarde uw grootheid getoond door het werk te volbrengen dat u mij opgedragen hebt.’ En in vers 6: ‘Ik heb aan de mensen die u mij uit de wereld gegeven hebt uw naam bekendgemaakt.’ De taak van Jezus op aarde was om in zichzelf God te laten zien. ‘Wie mij gezien heeft, heeft de Vader gezien’ (Johannes 14:9). In zichzelf moest Jezus op aarde laten zien wie God is, hoe God is: liefdevol, trouw, vol van genade en vergevingsgezindheid, overstromend van rechtvaardig en heiligheid en majesteit. Dat was Jezus’ werk, om dat te laten zien, dat God zo is. Omdat Jezus gehoorzaam was, tot in de dood, weten wij nu wie God is. Hoe Hij is: een heerlijk God, die zijn heerlijkheid wil delen met de mens. Gelukkig was Jezus gehoorzaam.
Wat leren wij van de gehoorzaamheid van Christus?
Het maakt deel uit van het reddende plan van God
In het plan van God om de mens te redden is gehoorzaamheid een noodzakelijke schakel. De gehoorzaamheid van Jezus, en de gehoorzaamheid van ons. En God laat ons dat weten omdat Hij ons in zijn genade wil redden.
Hoe zit dat dan met die gehoorzaamheid als noodzakelijk onderdeel van onze redding? Eerst over de gehoorzaamheid van Jezus. Je leest daarover in Hebreeën 5. Best een opvallend gedeelte. In Hebreeën 5:8 staat over Jezus: ‘Hoewel hij zijn Zoon was, heeft hij moeten lijden, en zo heeft hij gehoorzaamheid geleerd.’ Je moet hier niet in beluisteren dat Jezus eerst niet gehoorzaam was of ongehoorzaam. Nee, vanaf het begin van zijn aardse loopbaan is Jezus tot gehoorzaamheid bereid. ‘Ik ben gekomen, God, om uw wil te doen.’ Dat citaat uit Psalm 40 betrekt Jezus op zichzelf (Hebreeën 10:5-10). Zo is Jezus in de wereld gekomen. Bereid om te gehoorzamen aan de opdracht van zijn Vader. En tijdens zijn leven is deze gehoorzaamheid steeds beproefd en gebleken. In het ondergaan van verzoekingen heeft Jezus zich steeds weer opnieuw leren onderwerpen aan de wil van God. Leerde Hij telkens weer de consequenties daarvan aanvaarden. Jezus leerde gedurende heel zijn leven wat het kost om ja te blijven zeggen tegen de wil van de Vader. En Jezus leerde, met name uit de Psalmen (bijvoorbeeld Psalm 22, 116) dat zijn lijden deel uitmaakte van het reddende plan van God. God wilde dat zijn Zoon de straf van de mens zou dragen. Gelukkig was Jezus gehoorzaam.
Horen is het diepste geheim van geloof
Maar hoe is dat met ons? In Gods reddingsplan is gehoorzaamheid een noodzakelijke schakel. Dan gaat het over de gehoorzaamheid van Jezus maar ook over die van ons. In het woord ‘gehoorzaam’ zit het woordje ‘hoor’. Gehoorzamen is horen. En dan niet alleen aanhoren maar ook aanvaarden. Als je gehoorzaam bent aan je ouders aanvaard je wat zij zeggen en ga je doen wat zij willen. Dat lukt het beste als je hen kent, als je weet dat je ouders het beste met je voor hebben. Zo is dat ook met gehoorzaam zijn aan God. Als je Hem kent als liefdevol, genadig, trouw, gericht op jouw geluk, dan aanvaard je toch zijn wil?
Nu speelt er nog iets anders en dat maakt dat we zo gemakkelijk ongehoorzaam zijn. Weet u wat dat is? Wij maken onszelf zo graag tot god. Ongehoorzaamheid haalt God van zijn troon door onze eigen wil tot afgod te maken. Ik zeg het scherp, maar zo is het wel. Ongehoorzaamheid geeft daarom ook altijd een breuk in de relatie. Dat is tussen God en mensen zo, maar ook tussen mensen onderling. Terwijl gehoorzaamheid relaties juist sterker maakt.
Onze moeite met gehoorzaamheid komt dus voort uit onszelf, uit ons hart. Maar het is ook in onze cultuur een besmet begrip geworden. Gehoorzaamheid wordt verward met slaafsheid, met onderdrukking, met gezagsverhoudingen die we liever niet hebben. Gehoorzaamheid zou ook een ontkenning zijn van je autonomie als mens. Toch is dat niet zo. Ook in het geloof niet. Gehoorzaamheid is een noodzakelijk onderdeel van de band die vrije christenen met hun Vader in de hemel hebben. Gehoorzaamheid versterkt die relatie juist. Want gehoorzaamheid rust op vertrouwen. Gehoorzaamheid is niet iets minderwaardigs voor kinderen van God, het is het vieren van hun vertrouwen op Vader. Gehoorzaamheid is niet allereerst iets doen, het is allereerst luisteren. ‘Het is geen offervuur wat u behaagt, u wilt, Heer, dat ik naar u hoor’ (Psalm 40:3 berijmd). Gehoorzaamheid is een uiting van vertrouwen. En vertrouwen is geloven. Horen is het diepste geheim van het geloof. Horen is het diepste geheim van de beleving van de omgang met God. God spreekt, jij luistert. God spreekt van genade, van zijn liefde en trouw, en jij hoort. Het geloof is uit het horen en wat je hoort is het evangelie (Romeinen 10:17). Ik vind dit zo mooi: gehoorzaamheid leidt tot relatie. Dat is bij mensen onderling zo, maar dit geldt ook voor de relatie met God. God gehoorzamen is God erkennen als je Vader.
Wat is het doel van de gehoorzaamheid van Christus?
De eer van God
Jezus was ‘gehoorzaam tot in de dood - de dood aan het kruis,’ schrijft Paulus in Filippenzen 2. Het loon dat Jezus gekregen heeft voor die gehoorzaamheid is dat God Hem hoog verheven heeft en Hem de naam en de positie van Heer heeft geschonken. Jezus mocht plaatsnemen op de hemelse troon van heerlijkheid. Daarover gaat het in Filippenzen 2:9-10. En dat loopt uit op het doel van dit alles (vers 11). Het doel van Jezus’ geboorte, lijden, sterven, opstanding en hemelvaart, het grote doel van dit alles is: de eer van God de Vader.
Dit sluit aan op die taak die Jezus had: God op aarde bekend maken als de enige ware God. Gods liefde, trouw en genade in en door zichzelf laten zien. Mensen gaan God eren, Hem prijzen wanneer ze dat zien. Die liefde, die trouw, die genade. Want die liefde van God is bijzonder: het is liefde voor mensen die zich vijandig opstellen. Die trouw is ongedacht: God houdt vast aan een relatie waar geen mens nog wat in gezien zou hebben. En die genade is vrij: niets of niemand verplichtte God om de wereld en de mens te redden. Mensen gaan God eren wanneer ze dat zien. Eren is: diep van binnenuit je verbaasde ontzag uitspreken. Om die eer gaat het op elke bladzij van de bijbel, in elke preek, in ieder mensenleven.
In Filippenzen 2 legt Paulus ook een link tussen gehoorzaamheid en de eenheid van de gemeente. Wanneer de gemeente van Christus een eenheid is, wanneer daar het verlangen is om elkaar te helpen op de weg naar Gods koninkrijk, dan roept dat eer op voor God. Verbaasd ontzag van de mensen die dat zien. De gemeente van Christus is een complex samengestelde groep mensen. Zij blijven bijeen door één ding: liefde. Liefde uit gehoorzaamheid aan Gods wil. ‘Wees eensgezind, één in liefde, één in streven, één van geest,’ zegt Paulus (2:2). Wanneer de gemeente van Christus eensgezind is roept dat eer op voor God: dit moet wel zijn werk zijn.
Het geluk van de mens
Behalve tot de eer van God leidt de gehoorzaamheid van Christus ook tot het geluk van de mens. Want de gehoorzaamheid die God van ons vraagt is dat we net als Jezus op de Vader vertrouwen. Dat we net als Jezus ons leven steeds meer leren onderwerpen aan Gods wil. Dat we de consequenties aanvaarden van zijn wil met ons leven. En God wil ons redden! Daar is al zijn spreken en handelen op gericht. Daar zijn al zijn geboden op gericht. Niet om het ons moeilijk te maken maar om ons leven mooi te maken. Gods spreken is altijd evangelie, een blijde boodschap. Als je dat inziet dan ga toch luisteren? Aan je gehoorzaamheid zie je dat je echt op God hoopt. Je gehoorzaamheid is een uiting van vertrouwen. Dat is het mooie, het heerlijke van gehoorzaamheid. Door die schoonheid van gehoorzaamheid te zien, leer je gehoorzamen. Gaat het je ook lukken in de praktijk. Je wordt eenswillend met God. Door de kracht van zijn Geest. Door geloof wordt de gehoorzaamheid van Jezus die van jouw. Je wordt net als Jezus eenswillend met God: wat God wil ga jij ook willen, wat God haat ga jij ook haten. Daar word je gelukkig van. Je bent blij met God. Je leeft met God. Hij is je grote liefde. Als Hij spreekt, luister je aandachtig. Horen en gehoorzamen is het vieren van Gods genade. Genade waar je gelukkig van wordt. Jezus’ gehoorzaamheid leidde op Goede Vrijdag tot zijn dood. En daardoor leidt jouw gehoorzaamheid vandaag tot het leven. Goddank! Amen.