Zeg jongens en meisjes, ik begin de preek bij jullie. Ik denk dat jullie allemaal wel eens iets maken. Bijvoorbeeld een tekening. Je pakt een vel papier. Je legt je potloden klaar, of je stiften, en je gaat aan het werk. En je hebt in je hoofd een plannetje van wat je wilt maken. En dan begin je. En je tekent, en je tekent. Steeds meer, het papier wordt steeds voller. En je moeder kijkt over je schouder en zegt: ‘Mooi joh!’ Maar... zelf vind je het eigenlijk helemaal niet mooi. Het lukt niet zoals jij het wil. De tekening zoals jij die in je hoofd hebt komt niet zo op het papier. En opeens verkreukel je het papier, maakt een prop en gooit het weg. En je pakt een nieuw papier en je begint overnieuw.

Zo doen wij dat als iets fout gaat, toch? Je begint gewoon weer overnieuw. Maar hoe is dat met God? Wat doet Hij met zijn schepping, wanneer die lelijk wordt door de zonde van de mensen? Nou, God gooide zijn schepping niet weg! Na de zondeval begon Hij niet overnieuw! Wij leven nog steeds op de eerste, originele aarde. Wij weten niet beter, maar vanzelfsprekend was dat toch niet? Wat hield God tegen om zijn wereld weg te gooien en opnieuw te beginnen? Wij aanvaarden ook heel klakkeloos dat God daarin anders is dan wij. Met het grootste gemak gooien wij weg wat kapot is en vervangen het door nieuw. En wie is er nooit begonnen aan een werkstuk of scriptie, om het na een tijdje weg te gooien en helemaal overnieuw te beginnen? Zelfs als het gaat over relaties zien we dat mensen gebroken vriendschappen of een gebroken huwelijk vervangen door nieuwe relaties. Peil maar eens in jezelf of je die neiging ook voelt. Het kost eindeloos veel meer energie om een moeizame relatie te vernieuwen, dan om een heel nieuwe te beginnen. Net zoals het in ons land soms minder geld kost om een apparaat in zijn geheel te vervangen, dan het te laten repareren. Maar God gaat voor de dure reparatie. God gaat voor het vernieuwen van de verstoorde relatie. Achter het zoeken naar leven buiten onze planeet is alleen daarom al een groot vraagteken te zetten. Want God is trouw aan zijn originele schepping. Na de zondeval gooide God de wereld niet weg, Hij verving de mensheid niet, maar Hij herstelt!

Het thema voor de preek is:

God gooit niets weg!

We kijken vanochtend naar Gods liefde en trouw voor de wereld. Je zou kunnen zeggen: daarover gaat heel de bijbel. Wanneer iemand de bijbel wil samenvatten in een paar woorden, en hij of zij zegt: ‘De bijbel gaat over Gods liefde en trouw voor de wereld’, dan zou ik zeggen: Inderdaad. Mooi antwoord. Op belijdeniscatechisatie hebben we dat laatst ook gedaan: vat de bijbel maar eens samen in één zin. Ik heb toen ook gezegd: Daarvoor moet je naar het begin en naar het einde van de bijbel kijken. Dat is met een gewoon boek ook zo. Soms kan ik de verleiding niet weerstaan en lees ik al gauw nadat ik begonnen ben in een roman vast de laatste bladzijde, dan weet je hoe het afloopt. Jammer is wel dat de spanning er dan uit is. Wanneer je bij de bijbel begin en eind leest ontdek je direct waar het over gaat. Namelijk over God die graag met mensen samen wil zijn. Zo begint het in het paradijs. Als gauw lees je dan dat het mis gaat tussen God en de mensen: de relatie raakt verstoord. Lees je vervolgens het einde van de bijbel, bijvoorbeeld Openbaring 21, dan zie je hoe die breuk weer hersteld wordt. Daarmee gaat de spanning er aan de ene kant wel af; als bijbellezer weet je dat het goed afloopt: God zal weer met mensen samenleven. Tegelijk blijft er nog wel een vraag open. Want de bijbel is niet zomaar een verhaal. Nee, het is het verhaal over deze aarde. Ik ben dus in dat verhaal opgenomen. Het gaat ook over mij. De spannende vraag is: zal ik straks delen in die goede afloop?

Dus de bijbel gaat over Gods liefde en trouw voor de wereld. Gods liefde en trouw worden zichtbaar in de wereld. Hoe? Daarvoor kijken we naar de gedeelten die we gelezen hebben. Het zijn hele bekende verzen, hoop ik. Allereerst Genesis 3:15. Dit vers wordt ook wel de moederbelofte genoemd. De belofte waar alle andere beloften van God uit zijn geboren. En de moederbelofte is heel mooi. God zegt: ‘Vijandschap sticht ik tussen jou en de vrouw, tussen jouw nageslacht en het hare, zij verbrijzelen je kop, jij bijt hen in de hiel.’ Het mooie is niet alleen de uitkomst van de strijd: de slang zal het onderspit delven; hoewel de mens ook niet ongeschonden uit de strijd te voorschijn komt. Het mooie van deze belofte is vooral ook al dat God vijandschap sticht. God belooft hier te gaan zitten stoken in de relatie tussen de mens en satan. God wil niet dat dit een plezierige relatie wordt. De Here doet dat aan de ene kant omdat Hij jaloers is: Hij had een mooie relatie met de mens, die is nu beschadigd, verbroken. Aan de andere kant weet de Here ook dat de relatie tussen de mens en de satan uiteindelijk ten koste zal gaan van de mens. God doorziet de satan. En daarom zal God de mens en satan uit elkaar gaan drijven. En de Here zal de mens laten zien dat Hij een veel betere partner is. Ik beschrijf het misschien een beetje menselijk allemaal, maar ik hoop dat u en jullie daardoor een goed zicht krijgen op wat God hier doet. Je zou kunnen denken aan een jongen die verkering heeft met een meisje, maar dan maakt dat meisje het uit met haar vriend om verder te gaan met een andere jongen. Zal haar vriend het erbij laten zitten? God doet dat in ieder geval niet. Denk ook maar aan de preek over Hosea: God blijft trouw aan zijn ontrouwe volk. Genesis 3:15 zou je zo kunnen samenvatten: God blijft trouw aan zijn ontrouwe aarde. Wanneer je dus in je leven merkt dat het laten bestaan van zonde je geen rust brengt, of dat je geweten je telkens weer aan God herinnert, of dat je iedere keer weer mensen tegenkomt die vragen stellen bij jouw wereldse manier van leven, dan moet je hier maar aan denken: God zit expres te stoken in de relatie tussen de mens en de satan. Zouden wij God niet om die trouw prijzen en aanbidden?

Maar hoe gaat het dan verder? God stookt in de relatie tussen zijn wereld en de satan. Maar als Hij de mens kan losweken van de satan is het nog niet allemaal weer goed. Gods liefdesrelatie met de mens heeft grote schade opgelopen. Gods vertrouwen is geschaad. En dat betekent dat zijn relatie met de mens kapot is. Waarom zou dit niet op een scheiding uitlopen? God kan toch opnieuw beginnen? Maar God kiest voor de dure reparatie. Het herstel van de wereld en zijn relatie met de mens kost God namelijk zijn eigen Zoon. Dat is Johannes 3:16. ‘Want God had de wereld zo lief dat hij zijn enige Zoon heeft gegeven, opdat iedereen die in hem gelooft niet verloren gaat, maar eeuwig leven heeft.’ Laat u opnieuw verrassen door deze liefde van God. Hoe anders had het kunnen gaan. Was het voor God niet gemakkelijker om de wereld te vervangen door een nieuwe? Was dat voor God ook niet ‘goedkoper’? Nu geeft Hij zijn eigen Zoon! Het liefste wat Hij heeft. Hem zien lijden snijdt God door zijn ziel. Waarom doet God dat? Waarom niet overnieuw beginnen? God sprak en het was er. Wanneer dat voor de eerste wereld gold, waarom dan ook niet voor een tweede? Waarom kiest God niet voor de gemakkelijke weg van overnieuw beginnen, met een nieuwe wereld en nieuwe mensen, maar geeft Hij zijn eigen Zoon?! Omdat God de wereld zó lief had! Hij kon geen afscheid nemen van zijn wereld.

Terecht verbazen wij ons over deze liefde van God. En we loven en eren God om deze liefde. Tegelijk kunnen we die liefde van God soms wat buiten ons leven laten staan. Omdat we bij het woordje ‘wereld’ -alzo lief had God de wereld- denken aan de wereld van het ongeloof. Aan de mensen die nog niet in God geloven. Johannes 3:16 is dan een tekst die we graag gebruiken in het kader van evangelisatie. Maar dan vergeten we dat ons geloof, onze herstelde relatie met God, rust op Gods liefde voor de wereld. Want wij zijn de wereld. Wij zijn de schepping, de mensheid die in Johannes 3:16 wordt bedoeld. Dit gaat dus niet buiten ons om. Denk nooit in wij-zij, als het gaat over hen die nog niet geloven. Gelovigen en ongelovigen delen dit: dat zij alleen nog maar bestaan dankzij Gods liefde voor, en zijn trouw aan zijn schepping. Bij evangelisatie sta je principieel naast hem of haar met wie je praat.

Maar nu die reparatie. God gooit niets weg. Hij repareert. Hoe ziet dat eruit? Kijk, Gods liefde voor zijn wereld wordt zichtbaar in de Tweede Adam. Dat is Jezus. Gods Zoon. Door God aan de wereld gegeven om te gaan doen waar de eerste Adam verstek liet gaan. Jezus had -uit vrije beweging- God volmaakt lief. Uitkomend in volmaakte gehoorzaamheid. En zo ontstaat er een nieuwe schepping. En nieuwe mensen. Die liefde geven, in plaats van dat ze voor zichzelf kiezen. Egoïsten worden liefhebbende en liefde-gevende mensen. Daarvoor is de hemelgeboorte nodig waar Jezus over spreekt met Nicodemus in Johannes 3. Het is belangrijk, zegt de apostel Paulus, dat je als mens zo’n nieuwe schepping wordt. Jezus had dat ook al gezegd in zijn samenvatting van de wet: ‘Heb de Heer, uw God, lief met heel uw hart en met heel uw ziel en met heel uw verstand. Dat is het grootste en eerste gebod. Het tweede is daaraan gelijk: heb uw naaste lief als uzelf.’ De mens die zo zijn leven van bovenaf laat bepalen, wordt geboren uit water en Geest, zegt Jezus. Dus een combinatie van reinigend water en levenwekkende Geest. Met het water doelt Jezus op de doop door Johannes in de Jordaan; een doop van schuldbelijdenis en afwassing van zonde. Met de Geest doelt Jezus op de levenwekkende Geest die op Hem rust. Wie zijn oude leven heeft afgelegd, mag door geloof in Jezus een nieuw leven beginnen. Waarin het kernwoord ‘liefde’ is.

Tot nu toe hebben we in deze preek gezien dat God trouw is aan de wereld. Die trouw wordt zichtbaar in de vijandschap tussen satan en de mens. We hebben ook gekeken naar Gods liefde voor de wereld. Die liefde is zichtbaar in Jezus Christus, Gods Zoon op aarde. Maar bij Gods liefde en trouw voor de wereld hoort ook nog zijn geduld. In 2 Petrus 3:9 hebben we gelezen: ‘De Heer is niet traag met het nakomen van zijn belofte, zoals sommigen menen; hij heeft alleen maar geduld met u, omdat hij wil dat iedereen tot inkeer komt en niemand verloren gaat.’ De apostel Petrus zegt dit omdat sommige christenen Gods liefde en trouw niet kunnen rijmen met het uitblijven van Christus’ wederkomst. Als God zoveel van de wereld houdt, waarom maakt Hij dan niet direct na Christus’ werk op aarde alles nieuw? En dan zegt Petrus: God vraagt geloof. Geloof in Jezus, zijn Zoon. Geloof in zijn liefde. Geloof in zijn naam: dat Hij de Redder van de wereld is. Maar daar geeft God dan ook tijd voor! Dat mensen dat gaan geloven. Want dat kost tijd. Daar is bekering voor nodig. En werkelijke verandering. En doorgaande verandering. Gods geduld met de wereld is zichtbaar in heel gewone dingen: dat iedere dag de zon weer opgaat, en mensen tijd van leven krijgen. Dat God zijn zegen geeft over de levens van gelovigen en ongelovigen. Dat God zijn Woord, de bijbel, geeft, te koop in elke stad en elk dorp. Gods geduld is ook zichtbaar in zijn Geest. Die Hij heeft uitgestort zodat mensen zijn naam verkondigen. Gemeente, dat God zoveel geduld heeft met de wereld maakt zijn liefde en trouw voor de wereld compleet!

Maar hoe gaan wij met dit evangelie om? We zagen al dat Gods liefde en trouw voor de wereld niet een theoretisch verhaal voor ons kan zijn. Alsof dit niet over ons gaat, maar over hen die nog niet geloven. Want Gods liefde en trouw is ook onze redding. Wij maken deel uit van de wereld die God liefheeft. Maar -en dat is heel belangrijk- Gods liefde en trouw voor de wereld kan ook geen vrijblijvend verhaal voor ons zijn. Waar je naar zou kunnen luisteren, God er om eren en prijzen, en daarmee schluss. Alsof je gewoon verder zou kunnen gaan met je oude leventje. Zijn we dan niet even vergeten dat God echt niets weggooit? Doen wij dan niet alsof God toch nog overnieuw gaat beginnen; maar dan bij zijn wederkomst? Die vergissing maken we misschien gemakkelijk omdat we het immers ook hebben over ‘de nieuwe hemel en de nieuwe aarde’. En zegt God zelf niet: ‘Ik maak alles nieuw’? Maar nauwkeurig lezen van het totaal van het evangelie laat ons zien dat God alles vérnieuwt. God heeft gekozen voor reparatie. Een dure reparatie. Dat maakt Hem -menselijkerwijs gezegd- ook alleen maar zuiniger op zijn wereld en de mens. Maar als God repareert, in plaats van te vervangen, dan blijft het materiaal dus hetzelfde. Ook ik als mens wordt ‘gerepareerd’. Hersteld. Vernieuwd. Veranderd naar het beeld van God. Vanuit het gemak van onze consumptiemaatschappij, waarin we eerder vervangen dan repareren, kan dat zomaar uit beeld raken. Dan kun je zomaar een leefpatroon ontwikkelen waarin je denkt: ‘Ik leidt gewoon mijn oude leventje, tot God het vervangt bij zijn wederkomst’. Maar afgezien van het feit dat je daar jezelf vreselijk tekort mee doet, past het ook niet bij God. Die trouw is aan wat Hij schiep. Die vanuit zijn liefde mensen niet vervangt, maar herstelt. En die geduld heeft voor dat proces, en tijd geeft voor bekering en geloof, dat zich uit in liefde. Gemeente, bij de nieuwe wereld moet je niet denken: ‘ach daar stap ik tegen die tijd dan lekker in’, nee, de veranderde mens is nu al nieuwe schepping.

Hoe het er wat dit betreft in uw of jouw leven voorstaat kun je op de volgende manier nagaan. Vraag je af hoe groot jouw verdriet is over de afstand die er nu nog is tussen God en zijn wereld. God is in de hemel, wij zijn op aarde. Maar eens zal het herstel waar God aan werkt voltooid zijn. Dan zal een luide stem vanaf de troon van God roepen: ‘Gods woonplaats is onder de mensen, hij zal bij hen wonen. Zij zullen zijn volken zijn en God zelf zal als hun God bij hen zijn’, Openbaring 21:3. Dat God en mens samen zijn is de natuurlijke situatie. Zo begon het boek van Gods wereld en zo zal het weer worden in het laatste hoofdstuk. Verlang jij naar die goede afloop? Naar dat laatste hoofdstuk? En kun jij er ook niet mee leven dat er zoveel verkeerd gaat in de wereld, en in je eigen bestaan? En wil je daarom nu al steeds meer ‘nieuwe schepping’ worden? Dus een mens die liefheeft en liefde geeft, in plaats van een mens die kiest voor zichzelf. Kijk gemeente, dan heb je het evangelie van Gods liefde en trouw voor de wereld niet vrijblijvend aangehoord, maar dan heb je het aangenomen. Je laat je erdoor optillen, en erin meenemen. Je laat je dragen, en voortstuwen door Gods Woord en Geest.

God gooit niets weg. Hij repareert in plaats van te vervangen. Hij herstelt in plaats van overnieuw te beginnen. Maar hoe absoluut is dat? Verdwijnt er dan echt niets uit Gods schepping? Hoe gaat dat met mensen die niet in Hem willen geloven? Om de beeldspraak nog even vast te houden: wat zich niet laat repareren blijft kapot en onbruikbaar. God zelf is uit op herstel. Op redding en behoud. Hij kan geen afscheid nemen van wat Hij zo mooi gemaakt heeft. Het doet Hem ook onnoemelijk veel verdriet wanneer mensen wel afscheid nemen van Hem. Maar wat kapot en onbruikbaar blijft zal geen plaats krijgen in Gods hernieuwde wereld. Zo ver gaat God in zijn liefde en trouw voor de wereld: het wordt echt weer een paradijselijke wereld waarin niets is dat daar niet hoort.

Hebt u, heb jij Gods liefde al heeft leren kennen? Dan heb je het bewijs van Gods liefde in handen. Dat is zo bemoedigend. Want die liefde garandeert dat God tot zijn doel komt. Onderzoek die liefde en trouw van God telkens weer door in de bijbel te lezen. Beantwoord die liefde van God door te geloven in de naam van zijn Zoon; Jezus, dat betekent: God redt. Prijs God om zijn liefde. En geef die liefde door. Vanuit -inderdaad- Johannes 3:16: ‘Want God had de wereld zo lief dat hij zijn enige Zoon heeft gegeven, opdat iedereen die in hem gelooft niet verloren gaat, maar eeuwig leven heeft.’ Gods liefde en trouw voor zijn wereld is evangelisatiestof bij uitstek: God houdt van zijn schepping. En je hebt daar zelf ervaring mee! Amen.