Ik wil de preek beginnen door iets te zeggen over wat advent is. Want het is vandaag de eerste adventszondag. Er zijn er vier, het is een manier om af te tellen naar Kerst. Dus volgende week is het de tweede adventszondag, de zondag daarna de derde, dan de vierde, en daarna is het Kerst op 25 december. Je kunt het ook zien aan de kaarsen hier voor in de kerk, nu brandt er één, volgende week twee, dan drie, dan vier... kijk daar maar eens naar in de komende weken.

Het woord ‘advent’ betekent: de komst. Dat slaat op het komen van de Here Jezus, op drie manieren:

    het komen van de Here Jezus in deze wereld, toen Hij geboren werd in Bethlehem

    het komen van de Here Jezus in jouw leven, dat Hij belangrijk voor jou wordt

    het komen van de Here Jezus met zijn vrederijk, dan gaat het over de wederkomst

Aan die drie dingen denken we in de adventstijd. Dit jaar doen we dat aan de hand van vier personen uit de bijbel, elke zondag één. Vandaag is de profeet Jesaja onze gids. Volgende week Johannes de Doper, de derde Adventszondag de apostel Jakobus en de vierde zondag is Jozef (de man van Maria) onze gids. Zij nemen ons als het ware bij de hand en wijzen ons op al het moois dat er te zien is. Dat is wat een natuurgids / boswachter doet, die wijst je op de prachtige dingen die links en rechts te zien zijn zodat jij zegt: oh, maar dat is mooi! Zo hebben wij vier gidsen deze adventstijd die ons uitnodigen om het allemaal mee te maken, te ervaren en te beleven.

De adventsboodschap van Jesaja: het verbroken juk

Waar Jesaja je naar wil laten kijken is dat God in Jezus het juk dat op jou drukt verbrijzelt. Het is Jesaja 9:3 waar staat: ‘Het juk dat op hen drukte, de stok op hun schouder, de zweep van de drijver, u hebt ze verbrijzeld, zoals Midjan destijds.’ Misschien heb je deze tekst ooit uit je hoofd geleerd of moeten opzeggen op Tweede Kerstdag, in ieder geval, het is een prachtige tekst die alles met advent te maken heeft. Want het gaat verder in vers 4: ‘Iedere laars die dreunend stampte en elke mantel waar bloed aan kleeft, ze worden verbrand, een prooi van het vuur.’ Je voelt wel: datgene wat jou bedreigt, wat jouw leven donker maakt, wordt weggedaan. Want (vers 5): ‘Een kind is ons geboren, een zoon is ons gegeven; de heerschappij rust op zijn schouders. Deze namen zal hij dragen: Wonderbare raadsman, Goddelijke held, Eeuwige vader, Vredevorst.’ Eigenlijk zijn het vijf namen, ‘wonderbare raadsman’ moet je uit elkaar halen (zie bijvoorbeeld de Herziene Statenvertaling en de Messiah van Händel). De Messiah zingt: Wonderful, Counsellor, The Mighty God, The Everlasting Father, The Prince of Peace.

    Jezus is het kind van Jesaja 9:5

Maar waarom is Jezus dat kind van Jesaja 9:5? Wij zijn daar misschien aan gewend, maar laten we even terugzoeken hoe dat zit. Daarvoor hebben we Matteüs 4 gelezen waar staat dat Jezus in Kafarnaüm gaat wonen, in het gebied van Zebulon en Naftali. En dan schrijft Matteüs daarbij: ‘Zo ging in vervulling wat gezegd is door de profeet Jesaja: ‘Land van Zebulon en Naftali, gebied aan de weg naar de zee en aan de overkant van de Jordaan, Galilea van de heidenen, luister: Het volk dat in duisternis leefde, zag een schitterend licht, en zij die woonden in de schaduw van de dood werden door het licht beschenen.” Dus Matteüs koppelt ze aan elkaar. Matteüs zegt dat de profetie van Jesaja door God vervuld is in de persoon van Jezus. God verbrijzelde in de tijd van Jesaja het juk dat op Zebulon en Naftali drukte. Wat het leven van deze twee stammen van Israël donker maakte was de dreiging van Assyrië, een volk dat ten noorden van Israël woonde. En Zebulon en Naftali lagen in het noorden van Israël, dus als Assyrië binnenviel waren zij altijd als eerste aan de beurt. Maar dan mag Jesaja zeggen: dat juk verbrijzelt God. God gaat een einde maken aan die dreiging, net zo definitief als Gideon ooit met de Midianieten afrekende (met dat kleine legertje soldaten dat kruiken kapot sloeg met fakkels erin en toen schreeuwde en juichte waarop de Midianieten elkaar doodden; Rechters 6-8). Zo gaat God afrekenen met de Assyriërs. Er komt een tijd van vrede. Er is een kind geboren dat als het groot is over een vrederijk zal heersen. De geboorte van een kind is beloftevol, het betekent dat er een omwenteling komt. Nu groeit hij nog op buiten de schijnwerpers, maar hij zal later de grote koning zijn die heerst in vrede. Er tintelt hier iets van gespannen vreugde!

God verbreekt in Jezus het juk dat op jou drukt

Snap je nu waarom ik zeg: God verbrijzelt door Jezus het juk dat op jou drukt? Matteüs wijst het aan: God vervult deze woorden van Jesaja ten diepste in Jezus. Het juk dat op jou drukt, de stok op je schouder, de zweep die je opdrijft, God verbrijzelt het in Jezus. En wel door wie Jezus is. Hoe werkt dat dan? Een juk is een balk of stok die je op je schouders legt en waar je zware dingen aan hangt. Een juk kan iets goeds zijn (anders moet je de spullen in je handen dragen) maar hier is het negatief bedoeld. Hier is het een uitdrukking voor: ergens onder gebukt gaan. Iets maakt je leven moeilijk en zwaar. Iets remt je af, het maakt je leven donker. Je kunt bijvoorbeeld ontzettend veel last hebben van wat je allemaal moet. Dan bedoel ik niet dat je druk bent met je werk, maar wat nog veel meer druk kan geven is wat anderen van je verwachten. En dat jij het gevoel hebt dat jij daar niet aan kunt voldoen. Je moet nog dit, je moet nog dat, en zij verwacht dat je zus, en hij verwacht dat je zo... je wordt helemaal gek. Je rent en je vliegt, maar het is nooit klaar.

Waar je ook doodmoe van kunt worden is jezelf de hele tijd vergelijken met anderen. Misschien weet je wel dat je het niet moet doen maar het gebeurt toch. Je ziet mooie mannen en vrouwen op tv en in reclames - zo ben jij niet. Je leest verhalen van mensen die het helemaal gemaakt hebben, alles gaat goed in hun leven - zo is het bij jou niet. Wij worden omringt door ideaalplaatjes. Onbewust willen we ook zo zijn: de ideale man, de ideale vrouw. We willen aardig en leuk gevonden worden door iedereen. Gewaardeerd. Je vraagt je af: maar wat doe ik dan fout, waarom kan ik het niet? Want het lukt natuurlijk nooit. Je wordt er moedeloos van. Die ideaalplaatjes jagen je op. En als iemand succes heeft of je komt iemand tegen met zo’n bijna ideaal leven (en dat is alleen wat ze jou laten zien) dan geeft je dat weer een enorme prikkel: je gaat er weer voor.

Je terechte verlangen naar vrijheid

Heel af en toe, heel diep in jezelf, voel je dat je er vanaf wilt. Voel je dat je vrij wilt zijn. Dat je zo sterk was dat het je niets kon schelen wat anderen van je vinden en denken met hun oordelen en verwachtingen en ideaalplaatjes. Je zou willen dat je er gewoon je schouders over kon ophalen. Voel je dat verlangen naar vrijheid? Dat je vrij wilt zijn van verstikkende sociale controle. Dat je vrij wilt zijn van misplaatste autoriteit. Dat je vrij wilt zijn van minderwaardigheidsgevoelens, van die eindeloze verwachtingen, van die hardnekkige verslaving, van zorgen die je je maakt. Dat je vrij wilt zijn van die honger naar waardering. Dat verlangen naar vrijheid is terecht. God wil het juk dat op jou drukt verbrijzelen. Net als die kruiken op Midiansdag: volledig aan stukken. God wil je door Jezus bevrijden van datgene wat op je drukt want Hij wil je gelukkig maken. En Hij wil om zijn liefde daarin door jou geëerd worden.

Maar hoe verbrijzelt God jouw juk dan door Jezus? Je ontdekt dat in die vijf namen. Jezus draagt de volgende namen.

    Wonder

Jezus heet een wonder te zijn. Hij is het ook: geboren uit de maagd Maria. Jezus is van een andere orde dan mensen. Hij is de zoon die ons gegeven is.

    Raadgever

Daarom heeft Jezus hemelse kennis van zaken. Jezus is je raadgever. Hij vertelt je dingen en adviseert je. En zijn oordeel is zuiverder dan dat van mensen. Zijn oordeel klopt altijd.

    Goddelijke held

Jezus is sterker dan mensen. Maar ook hier geldt: Hij is niet zomaar sterker dan mensen of zelfs de sterkste, nee Hij is van een andere orde dan mensen. Hij is een goddelijke held. Wat Hij zegt maakt Hij waar.

    Eeuwige vader

Deze naam drukt uit dat Jezus meer dan mensen voor je zorgt. Vader duidt op zorg, Eeuwig laat zien dat zijn zorg van een andere orde is dan mensenzorg. Zijn zorg voor jou loopt door zelfs na je dood.

    Vredevorst

Jezus maakt mogelijk wat mensen niet lukt: Hij bewerkt vrede. Vrede met God, vrede tussen mensen, vrede in mensen. Dat onrustige hart van je -dat je opjaagt, dat allemaal vermoeiende gedachten in je naar boven brengt- in dat hart wil Hij vrede brengen.

Luister naar Jezus

Zie je nu hoe het werkt? Wat anderen over je zeggen is: het is niet goed genoeg, je schiet tekort. Misschien denk je dat ook wel over jezelf, laat je je erin meeslepen. Het zit soms ook heel diep in ons vanuit opvoeding of wat we hebben meegemaakt: een gevoel van falen wat leidt tot een enorme strijd met jezelf (en je omgeving) om maar geaccepteerd te worden, om jezelf te kunnen accepteren. Doodmoe word je van die stem: het is niet goed genoeg. Maar wat Jezus over je zegt is: Ik maak het goed. Dat is hoe Jezus je bevrijdt van datgene waar jij onder gebukt gaat. Hij zegt: Ik maak het goed. Probeer daarnaar te luisteren. Niet naar die stemmen die je vertellen dat je waardering altijd moet verdienen. Jezus verbrijzelt die gedachte met zijn liefde voor jou, zijn aandacht die je niet hoeft te verdienen maar die meekomt in wie Hij is. Hij heeft een wonderlijk zuiver oordeel over je, waarvan Hij de inhoud waarmaakt, zodat jij in vrede kunt leven, nu en eeuwig. In Jesaja 11 wordt over Jezus gezegd: ‘zijn oordeel stoelt niet op uiterlijke schijn, noch grondt hij zijn vonnis op geruchten’ (Jesaja 11:3). Hij is toch geen mens? Ik heb geleerd (en ik leer het nog steeds) om naar Jezus’ oordeel te luisteren. Mensen hebben oordelen over mij, ikzelf heb gedachten over hoe ik het doe, maar beiden brengen me nergens. Het geeft nooit de rust en vrede waar je als mens zo naar verlangt. Ik laat me graag door Jezus vertellen dat het goed is in mijn leven. Niet op grond van wat ik allemaal doe maar op grond van wat Hij doet. Zijn oordeel over mij stijgt boven alle menselijke oordelen uit. Zijn oordeel is genadig. Zijn oordeel over mijn tekort, want dat is er, beantwoordt Hij met zijn liefde. Het oordeel van mensen is zo beperkt, of het nou lof is of dat ze je de grond in trappen. Het oordeel van God is belangrijk. Het is wat Jesaja te horen krijgt in hoofdstuk 8: ‘Wees niet bang voor wat hun (het volk) angst aanjaagt, heb er geen ontzag voor. Alleen de HEER van de hemelse machten is heilig, voor hem zijn angst en ontzag op hun plaats’ (Jesaja 8:12-13). Herken je dit? Wij maken ons vaak veel drukker over wat de mensen van ons vinden dan dat we ons druk maken over wat God van ons vindt. En God wil niet dat je bang voor Hem bent, maar Hij wil wel dat je zijn oordeel over je serieus neemt. Zijn oordeel in Christus, het wonder. Het oordeel van de Vader over Christus is: jij bent mijn Zoon, mijn geliefde, in jou vind ik vreugde. Jezus brengt zijn Vader ertoe dat ook tegen jou te zeggen: jij bent mijn zoon, mijn dochter, mijn geliefde, in jou vind ik vreugde! Geloof dat. En vraag Jezus om zo voor je te pleiten bij zijn Vader.

Mijn juk is zacht

Maar blijven er niet altijd dingen op je drukken? Kun je in dit leven die volledige vrijheid ervaren? In Jezus heeft God al die jukken doorbroken. Toch ervaar je dat niet altijd. Ik denk dat wij ons te vaak zelf weer buigen onder allerlei jukken, dat we ons laten opjagen en terugvallen op de waardering van mensen. Het is ook een worsteling. Nou is worstelen niet erg, dat betekent dat je dichtbij God bent, maar let op dat je niet aan Jezus voorbij gaat. Dat je zijn oordeel niet laat doorwerken in je leven en dat je toch weer probeert zonder Hem vrede te krijgen. Een vrede die je bevecht, wat nooit kan. Dat heet gewapende vrede. Wil jij in een gewapende vrede leven met jezelf en met je omgeving, dat je voortdurend tegen jezelf moet zeggen: ik heb het goed gedaan? Dat hou je toch niet vol? Luister alsjeblieft naar Jezus. Hij zegt: Ik heb het goed gedaan. Voor jou. Wie daarnaar luistert ontvangt een hele diepe rust. Ik moet denken aan wat Jezus zegt in Matteüs 11: ‘Kom naar mij, jullie die vermoeid zijn en onder lasten gebukt gaan, dan zal ik jullie rust geven. Neem mijn juk op je en leer van mij, want ik ben zachtmoedig en nederig van hart. Dan zullen jullie werkelijk rust vinden, want mijn juk is zacht en mijn last is licht’ (Matteüs 11:28-30). Wacht even, krijg ik nu een nieuw juk op me? Nee, het is niet zo dat je het ene juk inruilt voor het andere. De aard van het juk verandert. Eerder zei ik dat een juk positief kan zijn of negatief. Tot nu toe hebben we het vanuit Jesaja 9 gehad over een juk dat op je drukt, dat je verplettert. Maar in Matteüs 11 gaat het over een juk dat jou juist helpt om een zware last te dragen, het is een juk dat alles lichter maakt. Want Jezus buigt zich in jouw plaats onder het juk om volmaakt te moeten zijn (dat wat de wereld van ons allemaal eist maar wat niemand kan bereiken. En de wereld eist het onterecht, dat God het eist is terecht). Breng daarom alles wat op je drukt in verbinding met Jezus: op het moment dat je druk ervaart of je opgejaagd voelt, op het moment dat je merkt dat je naar de waardering van mensen op zoek bent - denk dan aan Jezus. Wat Hij van je vindt, wat Hij tegen je zegt: Ik maak het goed; jij bent Gods geliefd kind, mijn Vader vindt vreugde in jou. Dit blijft iets wat je moet leren, het gaat niet vanzelf. Vraag de heilige Geest je hierin te helpen. En bedenk dat God zelf zich voor jouw leertraject inzet. Jesaja 9:6 zegt: ‘Daarvoor (voor die eindeloze vrede) zal hij zich beijveren.’ Mijn gebed is dat onze God de komende adventstijd zo wil zegenen dat Jezus, en wat Hij zegt, meer en meer in ons hart komt. Amen.