Vandaag vieren we de laatste van de kerkelijke feesten. Kijk maar eens mee op het scherm. We begonnen bij Kerst, daarna Goede Vrijdag, Pasen, Hemelvaart en vandaag het vijfde en laatste feest: Pinksteren. En ik heb bij elk van de feesten erachter gezet wat we dan vieren. Kerst is de geboorte van Jezus, Goede Vrijdag het sterven van Jezus, met Pasen vieren we de opstanding van Jezus en op Hemelvaartsdag de kroning en huldiging van Jezus. Maar wat vieren we nou met Pinksteren?

Nou dat weten we wel, met Pinksteren vieren we de uitstorting van de heilige Geest. We hebben dat net ook gelezen, de heilige Geest komt met kracht over de leerlingen. En daar verlangen wij toch ook naar? Naar het vervuld worden met de heilige Geest, dat Hij met kracht over ons heen komt zodat we een nieuw leven gaan leiden. Juist met Pinksteren denken we aan die levensvernieuwing. Pinksteren is de uitstorting van de heilige Geest.

Maar toen ik thuis dit rijtje opschreef dacht ik: is het ook zo te formuleren dat ook het Pinksterfeest gaat over Jezus? Dat ook die levensvernieuwing van ons alles te maken heeft met Jezus? Als je het zo op een rijtje zet lijkt dat zo logisch. Misschien zit u ondertussen al een beetje te puzzelen en te denken wat er op de plek van het vraagteken zou kunnen staan. Bijvoorbeeld: Pinksteren is de uitstorting van de Geest van Jezus. Toch zou ik het nog wat dichter bij Jezus zelf willen krijgen zodat ook Pinksteren gaat over Jezus. Zoals het ook bij Kerst, Goede Vrijdag, Pasen en Hemelvaart gaat over Jezus.

Misschien herinnert u zich nog het thema van de preek op Goede Vrijdag: Jezus kennen als degene die dood was. En met Pasen was het thema: Jezus kennen als degene die leeft. En op de Hemelvaartsdag heb ik gezegd: wij mogen Jezus kennen als degene die is opgevaren. Later bedacht ik dat ik met Kerst had kunnen preken vanuit het thema: Jezus kennen als degene die mens werd. Dat was het toen niet, de titel van die preek was: Immanuël: God met ons. Maar het had gemakkelijk het thema kunnen zijn voor de vijf feesten van dit kerkelijk jaar: ‘Jezus kennen als degene die...’ Maar dan was opnieuw de vraag geweest: hoe past Pinksteren daarin? Hoe loopt die zin dan? ‘Wij mogen Jezus kennen als degene die...’

Ik zou het zo willen invullen: Pinksteren is de verkondiging van Jezus. Pinksteren is het feest van de verkondiging van Jezus. Het feest waarop we de wereldwijde verkondiging van Jezus vieren. Want de heilige Geest geeft kracht voor die verkondiging, geeft enorme kracht voor die verkondiging. Hij draagt die verkondiging, Hij stuwt die verkondiging, Hij onderstreept die verkondiging met tekenen en wonderen en grote daden en gaven (Hebreeën 2:4). Met Pinksteren mogen wij Jezus leren kennen als degene die door de Geest verkondigd wordt. En daar zit gelijk ook de dankbaarheid van deze dag. Pinksteren is echt een feest want we bedenken dat we Jezus niet gekend zouden hebben als de Geest niet was uitgestort. Dat je hier in de kerk zit vanochtend is een direct gevolg van de uitstorting van de heilige Geest op die eerste Pinksterdag bijna 2000 jaar geleden. Daarom danken wij in deze dienst God de Vader en Jezus Christus voor de uitstorting van de heilige Geest en voor de werkingskracht van de heilige Geest tot op de dag van vandaag.

Thema voor vanochtend is:

Jezus ken je door zijn Geest

In Handelingen 1:8 zegt Jezus tegen zijn leerlingen: ‘Wanneer de heilige Geest over jullie komt, zullen jullie kracht ontvangen en van mij getuigen in Jeruzalem, in heel Judea en Samaria, tot aan de uiteinden van de aarde.’ Die kracht hebben de leerlingen ook echt nodig. Zonder de kracht van de heilige Geest getuigen zij niet. Tussen Hemelvaart en Pinksteren zitten 10 dagen maar de bijbel vertelt niets over een naar buiten treden met het evangelie van Jezus in die dagen. De leerlingen houden zich gedeisd, al sinds Pasen.

Maar als de heilige Geest op hen wordt uitgestort op de Pinksterdag dan komen de tongen los. En hoe! Zonder enige gêne spreekt Petrus de menigte toe en getuigt Hij van Jezus. We hebben dat gelezen in Handelingen 2. En je proeft achter de intensiteit van zijn woorden de kracht van de Geest die in Hem is gevaren. Handelingen 2 is één groot bewijs van de werkelijkheid van 1:8. Op twee plaatsen in Handelingen 2 kom je dat woord ‘getuigen’ ook weer tegen. Jezus had gezegd: ‘Wanneer de heilige Geest over jullie komt, zullen jullie kracht ontvangen en van mij getuigen (1:8). In Handelingen 2:32 lees je dat Petrus zegt: ‘Jezus is door God tot leven gewekt, daarvan getuigen wij allen.’ En in vers 40 beschrijft Lucas: ‘Ook op nog andere wijze legde hij getuigenis af, waarbij hij een dringend beroep op zijn toehoorders deed met de woorden: ‘Laat u redden uit dit verdorven mensengeslacht!”

Dus door de kracht van de heilige Geest die over hen is gekomen gaan de leerlingen getuigen van Jezus. De inhoud van hun getuigenis lees je in Handelingen 2:22-36. En als we dat even bekijken dan komen we opnieuw dat rijtje tegen van de feesten van Kerst tot en met Pinksteren. Vers 22: ‘Jezus uit Nazaret is door God tot u gezonden’, daarachter zit Kerst. Vers 23: ‘Deze Jezus hebt u door heidenen laten kruisigen en doden’, dat is Goede Vrijdag. Vers 24: ‘God heeft hem echter tot leven gewekt’, Pasen. En om zijn hoorders daarvan te overtuigen haalt Petrus het slot van Psalm 16 aan (Psalm 16:8-11). David zegt daar: ‘U (Here) levert mij niet over aan het dodenrijk’, om daar te vergaan. En Petrus past dat toe op Jezus. Het lichaam van David is immers wel tot ontbinding overgegaan, dus moest David het toen al over iemand anders hebben. Petrus zegt: hij profeteerde over Jezus! En Petrus pakt dan de draad weer op in vers 33, daar lees je over Hemelvaart en Pinksteren: ‘Hij (Jezus) is door God verheven, zit aan zijn rechterhand, en heeft van de Vader de heilige Geest, die ons beloofd is, ontvangen. Die Geest heeft hij op ons doen neerdalen, en dat is wat u ziet en hoort.’ Als Petrus zelf het getuigenis over Jezus samenvat zegt hij het zo: ‘Laat het hele volk van Israël er daarom zeker van zijn dat Jezus, die u gekruisigd hebt, door God tot Heer en Messias is aangesteld’ (36). Dat is in het kort hun getuigenis over Jezus.

Dat is best wel heftig, zoals Petrus dat zegt. Denk je eens in dat je daarbij stond. Petrus neemt geen blad voor de mond. Zijn woorden kunnen gemakkelijk als beschuldiging worden opgevat: ‘u hebt hem gekruisigd’. Jij! Daar had Petrus de kracht van de Geest voor nodig. Of omgekeerd: uit zichzelf had hij dat nooit gezegd. Die woorden werden hem in de mond gelegd door de heilige Geest. Het zit ook in dat woord getuigen, getuigen van Jezus. Dat woord komt uit de sfeer van de rechtspraak. Daar kennen wij het ook van: als getuige worden opgeroepen in een proces. Dan gaat het erom wat je gezien hebt, je bent ooggetuige. Maar getuigen doe je ook altijd voor of tegen iemand. Je vertelt niet alleen je verhaal, je getuigt voor of tegen iemand. In het geval van Jezus vóór. Petrus getuigt voor Jezus. Maar dat maakt hem tot aanklager van zijn toehoorders. Het is dan ook niet gek dat we in het boek Handelingen de volgelingen van Jezus van de weeromstuit geregeld in het beklaagdenbankje aantreffen. Mensen willen dit niet horen. Het boek Handelingen laat zien: getuigen van Christus is vóór Hem spreken in het geding dat Hij met de wereld voert.

Wat voor geding, wat voor proces voert Jezus dan met deze wereld? Kort gezegd: in dat proces gaat het over de schuld van de wereld, de zonde, de misdaden van de wereld. En daarin, daarachter de miskenning van wie God is, van zijn koningschap, van zijn liefde en trouw. Maar dan stuurt God zijn Zoon. Als redder. Jezus verkondigt tijdens zijn leven het koninkrijk van zijn Vader. En Hij roept op tot bekering. Petrus roept ook op tot bekering in Handelingen 2:38. Hij zegt tegen de menigte: ‘Keer u af van uw huidige leven en laat u dopen onder aanroeping van Jezus Christus om vergeving te krijgen voor uw zonden. Dan zal de heilige Geest u geschonken worden.’ De uitstorting van de heilige Geest zet dus ook alles op scherp. Het is nu of nooit. Het is een kwestie van gered worden of ten onder gaan. De eindtijd is begonnen, het koninkrijk van God komt eraan. Zorg ervoor dat je het nog onderweg naar de Rechter bijlegt (Lucas 12:58). Door Jezus. Maar wat is het dan dus fijn, wat is het een genade dat de Geest wordt uitgestort! De Geest die van Jezus getuigt, van redding door Jezus.

Juist omdat het ‘het einde der tijden’ is stort God zijn Geest uit. Petrus zegt: De profeet Joël had het al aangekondigd. Voordat de zon verandert in duisternis en de maan in bloed, voordat de grote, stralende dag van de Heer komt, wil God nog zoveel mogelijk mensen voor zijn koninkrijk winnen. Door Jezus. Dat is zijn genade, dat is zijn geduld, zijn liefde voor de wereld en de mensen. En daarom stort God zijn Geest uit over alle mensen. Zodat niet één enkele profeet getuigt maar een massa getuigen op pad gaat. In Handelingen 1:8 tekent Jezus voor zijn leerlingen een wijdere horizon dan zij in gedachten hadden. De leerlingen vragen: ‘Heer, gaat u nu binnen afzienbare tijd het koningschap over Israël herstellen?’ (1:6) Maar Jezus ziet het naderende koninkrijk van zijn Vader. En om de volken voor dat koninkrijk te winnen moeten mensen op pad om te getuigen van Jezus. Vandaar ook het taalwonder, de volken moeten immers bereikt worden. Opvallend is het verschil tussen de evangeliën en Handelingen. In de evangeliën verkondigt Jezus het koninkrijk van zijn Vader. In Handelingen verkondigen de apostelen Jezus, is Jezus de verkondigde geworden. Maar in de verkondiging over Jezus gaat het nog steeds om het koninkrijk van de Vader. En om wie daar binnengaan. Door Jezus. In de gelijkenissen van Jezus over het koninkrijk heet dat de oogst. Denk aan vorige week, de gelijkenissen van Matteüs 13. En Pinksteren was het joodse oogstfeest. De uitstorting van de heilige Geest heeft als doel het vergroten van de oogst voor de Vader. De Geest maakt mensen tot getuigen van Jezus. En je ziet dat het werkt, Handelingen 2:41 vertelt: ‘op die dag breidde het aantal leerlingen zich uit met ongeveer drieduizend.’ Het werkt! De Geest werkt! En het leven van deze eerste groep christenen is dan ook direct een leven in verwachting. Vers 42 zegt: ‘Ze bleven trouw aan het onderricht van de apostelen, vormden met elkaar een gemeenschap, braken het brood en wijdden zich aan het gebed.’ Zij leven in de verwachting van het komende koninkrijk van God.

Maar nu begrijp je ook waarom jij hier in de kerk zit. Er waren mensen die getuigden van Jezus. Mensen die de kracht van de heilige Geest ontvingen om dat te doen, om dat te durven, om daarbij de juiste woorden te spreken, om op de juiste manier getuige van Jezus te zijn. Maar de heilige Geest is niet alleen de drijvende kracht achter het getuigenis over Jezus, Hij opent ook ons hart voor dat getuigenis. Zodat je je bekeert, zodat je in Jezus gaat geloven, zodat je het koninkrijk van God gaat verwachten. Door de heilige Geest krijg je deel aan het reddingswerk van Christus. Je zou het zo kunnen zeggen: God de Vader bedacht voor jou die redding, Hij dacht jou die redding toe. Jezus heeft die redding bewerkt, Hij heeft die redding verworven. En het is de heilige Geest die deze redding aan je bedient, die jou daarbij betrekt. Jezus ken je door zijn Geest! En kennen betekent dan niet ‘weten wie Hij is’ maar van Hem houden om wie Hij is, met Hem omgaan, in relatie met Hem leven. Het is Jezus kennen als je redder. Als je Jezus zo kent dan komt dat door de heilige Geest. En wat is dat belangrijk in je leven, dat de redding door Christus ook echt in jouw leven komt. En daar is en werkt, elke dag. Laat je geloof niet stoppen bij ‘Jezus is de Redder’, maar laat jezelf redden! Zoek daarvoor de omgang met Vader, Zoon en Geest. Ik merk dat ik daar zelf steeds meer oog voor krijg, hoe die belofte van redding in je leven werkelijkheid wordt. Daar zit het werk van de heilige Geest. De heilige Geest brengt je bij Gods redding, de heilige Geest doet je erin delen, de heilige Geest zorgt er ook voor dat je bij Gods redding blijft. Bid om de heilige Geest. En gebruik de middelen die Hij geeft: de bijbel en de verkondiging, de gemeente en de sacramenten.

Het is soms juist op het Pinksterfeest dat wij verlangen naar het werk van de Geest in ons. En ik denk dat het ook heel belangrijk is om het werk van de Geest in jezelf op te merken. Ik hoop dat u, dat jij ook verlangt naar innerlijke zekerheid over je redding. En dat je verlangt naar de levensvernieuwing die de Geest bewerkt. Kijk, dat de heilige Geest in de wéreld werkt zien wij aan alle kanten om ons heen. Er wordt van Jezus getuigd, mensen krijgen daar de kracht voor. Het evangelie heeft vele volken bereikt en bereikt nog telkens volken en mensen. De heilige Geest stuwt de wereld voort naar het komende koninkrijk en trekt die toekomst tegelijk het heden in... Wanneer we nu gaan kijken naar het werk van de Geest in ons, dan mag dat nooit losraken van het grotere werk van God in deze wereld. Dat Hij heen werkt naar de grote oogst bij de komst van zijn koninkrijk.

Het eerste waaraan je het werk van de Geest in je eigen leven herkent heb ik al genoemd: je zit hier in de kerk. De Geest liet mensen in jouw leven van Jezus getuigen. Ouders, catecheten, dominees, leraren, vrienden, wie dan ook. Achter hun getuigenis over Jezus zat en zit de kracht van de heilige Geest. En als je merkt dat je het getuigenis over Jezus gelooft is dat opnieuw een blijk van het werk van de Geest in je. Alleen Hij en niemand anders opent de deur van je hart. En je mag het werk van de heilige Geest in je leven ook zien in al het goede dat je doet. De mens doet sinds de zondeval van nature geen goed meer, dus al het goede dat je doet komt van buiten af, van de heilige Geest (v/a 8 Heidelbergse Catechismus). Alle betoon van liefde, alle volgehouden trouw, alle zelfverloochenende gehoorzaamheid, al het zoeken naar vrede, al het doen van recht, het komt allemaal voort uit het werk van de Geest in jou. De heilige Geest werkt het nieuwe leven in je, levensvernieuwing. Dat je leven weer wordt zoals het was in het begin en zoals het moet worden aan het eind. In de bijbel wordt je opgeroepen tot dit nieuwe leven en tegelijk is het nieuwe leven in je bestaan door de inwoning van de heilige Geest. Daarom is de oproep om in nieuwheid van leven te wandelen ook op zijn plaats. God vraagt om datgene wat Hij zelf geeft. De heilige Geest bedient je redding.

Pinksteren is daarom echt een feest. Pinksteren is de verkondiging van Jezus. Door de kracht van de Geest gaan de leerlingen getuigen van Jezus. En na hen anderen en weer anderen, tot op de dag van vandaag en zolang als het duurt totdat het koninkrijk van God gekomen is. God laat ons dit zien om ons dankbaar te maken: dankzij de met zijn Geest bekrachtigde getuigen zit jij hier in de kerk en mag je Jezus kennen. We zagen ook dat Pinksteren alles op scherp zet: in deze laatste periode van wereldwijde verkondiging moet het nu ook gebeuren, die redding. En daarom dringt God ons met dit evangelie ook tot getuigen. U en jou en mij. En zeg niet te snel: dat kan ik niet. Ook hier geldt dat God vraagt om datgene wat Hij zelf geeft. Als je gelooft is het getuigenis van de heilige Geest in je. Maar dan is de oproep om te getuigen ook op zijn plaats. Probeer in de komende week eens één getuigend gesprek te hebben, meer mag natuurlijk ook. Ga aan het einde van de week eens na of je zo’n gesprek had en hoe dat was. Voor jou waren er toch ook getuigen? Jezus is jou toch ook verkondigd door mensen over wie de kracht van de Geest kwam? Laat je dankbaarheid daarover je stimuleren het getuigenis door te geven. En daarin mag je dan ook weer merken dat de Geest in je werkt.

Tot slot, is met Pinksteren het kerkelijk jaar nu voorbij? We hebben vijf feesten gevierd, van Kerst ongeveer een half jaar geleden tot Pinksteren vandaag, is het nu voorbij? Nee gelukkig niet. Met Pinksteren begon de verkondiging van Jezus als de Redder van de wereld met het oog op het komende koninkrijk van de Vader. In Handelingen 2:42 zie je wat deze verkondiging uitwerkt: direct ontstaat er een leven van verwachting. Een leven in afwachting van, en in uitzien naar het komende koninkrijk. Handelingen 2:42 zegt: ‘Zij bleven trouw aan het onderricht van de apostelen, vormden met elkaar een gemeenschap, braken het brood en wijdden zich aan het gebed.’ Laat de verkondiging van Jezus dat ook in ons uitwerken. Door de kracht van de heilige Geest! Amen.