Radicaal christen

6 april 2014

Hoe radicaal moet je zijn als christen? Ontdek de wortel van leven naar de wet van het hemelrijk: Gods Vaderliefde.

Lezen: Matteüs 5:17-48

Tekst: Matteüs 5:17-48

Het is nogal een heftig stuk dat we gelezen hebben. Met nogal wat radicale uitspraken van Jezus. Neem nou dat uitrukken van het oog en afhakken van je hand. Als je oog je tot zonde verleid, zegt Jezus, ruk het dan uit en werp het weg. En als je hand je op de verkeerde weg brengt, hak hem dan af en werp hem weg. Denk je dat eens in. Je zit op internet naar bloot te kijken, met je hand bedien je de muis. Oog en hand brengen je op de verkeerde weg, een weg van zonde. En dan zegt Jezus: loop naar de besteklade en haal een groot mes. Want je kunt beter een van je lichaamsdelen verliezen dan dat heel je lichaam naar de hel gaat.

 

In deze preek ga ik het met u hebben over radicaliteit. Hoe radicaal moet je zijn als christen? In het gedeelte dat we gelezen hebben uit Matteüs 5 is dat van die hand en dat oog niet het enige dat vragen bij ons oproept. Kijk eens naar vers 20. Jezus zegt daar: ‘als jullie gerechtigheid niet groter is dan die van de schriftgeleerden en de Farizeeën, zullen jullie zeker het koninkrijk van de hemel niet binnengaan.’ En de schriftgeleerden en Farizeeën waren nogal precies in hun omgang met Gods geboden! En wat te denken van vers 28: ‘iedereen die naar een vrouw kijkt en haar begeert, heeft in zijn hart al overspel met haar gepleegd.’ Wie ontkomt hieraan, broeders? Luister ook eens naar vers 44-45: ‘heb je vijanden lief en bid voor wie jullie vervolgen, alleen dan zijn jullie werkelijk kinderen van je Vader in de hemel.’ Dat van die vijanden liefhebben weten we wel maar dat Jezus daar het kind van de Vader zijn aan verbindt zet het op scherp. En kijk naar het laatste vers van dit gedeelte, vers 48. Jezus zegt daar: ‘Wees dus volmaakt, zoals jullie hemelse Vader volmaakt is.’ Hoe radicaal wil je het hebben? Wees volmaakt! Is dit wel haalbare radicaliteit?

 

Hoe radicaal moet je zijn als christen? Ik ga u wat voorbeelden voorleggen. Stel je zit TV te kijken en er wordt gevloekt. Wie doet de TV uit na de eerste vloek? En wie na de tweede, de derde? Wie doet de TV helemaal niet uit? Ditzelfde kan ik ook vragen als het gaat over een seksscene. Doe jij de TV dan uit of schakel je naar een andere zender, of zeg je: ‘ja, dan kun je nergens meer naar kijken!’ Hoe zit dat met het luisteren naar muziek? De tekst is slecht, maar blijf je toch naar die muziek luisteren omdat je het zo’n mooie melodie vindt? Je komt als christen telkens voor dit soort keuzes te staan. Je moet kiezen: wat doe ik? Hoe ben je dan christen? Hoe ver ga je in de consequenties daarvan? Wat is haalbaar? Of is dat laatste een verkeerde vraag? Ik vind dit ook moeilijk. Nog een voorbeeld: hoe ga je om met vriendschappen met ongelovigen? Met verkering met een ongelovige jongen of meisje? Ben je zo radicaal om het uit te maken als blijkt dat je vriend of vriendin niets van God wil weten? Dat vraagt gigantisch veel van je want je houdt van hem of haar. Zet jij je eigen verlangens dan radicaal opzij? Nog een voorbeeld: hoe eerlijk ben jij? In je spreken. 100 procent? En als het gaat over geld, het invullen van je belastingformulier? Of zeg je: nou, ze plukken me al genoeg. Nog een paar voorbeelden: zeg jij altijd iets van een vloek? Bid jij ook als in een restaurant eet? Hoe radicaal ben jij als het gaat over seks voor het huwelijk? En wat betreft alcoholgebruik? Je komt telkens voor dit soort keuzes te staan. Jong en oud. Ik kan me voorstellen dat je je dan afvraagt: hoe radicaal moet ik nou zijn als christen? Moslims lijken je soms zomaar het goede voorbeeld te geven; wat kunnen zij radicaal zijn en vergaande consequenties trekken! Is het de bedoeling dat jij, op grond van Matteüs 5, een soort christenfundamentalist wordt?

 

Het thema voor vanmiddag is:

Wees radicaal

 

Ik steek maar gewoon in bij dat woord ‘radicaal’. Als je in een woordenboek kijkt dan zie je bij radicaal de volgende betekenissen: 1) tot de wortel gaande, 2) geheel en al, 3) geneigd tot de consequentie, 4) diep ingrijpend. Toegepast op jouw christen zijn: grijpt het christen zijn diep in in je leven? Bepaalt dat jouw keuzes, je beslissingen, wat je doet en niet doet, hoe ingrijpend ook? Ben je geneigd de consequentie te trekken uit je christen zijn? Ben je geheel en al christen? Helemaal, in je hele leven, iedere dag, op iedere plek?

 

Maar hoe zit het nu met die wortel? Denk aan een plant, je ziet de steel en de vruchten maar in de grond zit de wortel. Het woord radicaal komt van het Latijnse woord radix en dat betekent ‘wortel’. Radix kan ook nog betekenen oorsprong en geboorteplaats en vaste grond. Maar als ik zeg ‘wees radicaal’, dan bedoel ik: laat je leven geworteld zijn in God. Laat je leven geworteld zijn in de liefde van je hemelse Vader. Zijn liefde is dat Hij zijn Zoon gaf, Jezus. Vaders liefde is dat Hij zijn vijanden liefde geeft. Omdat Hij zo is, liefdevol. Wees in die liefde geworteld. Want alleen met zo’n wortel draagt je leven vrucht. Een plant zonder wortel draagt nooit vrucht en gaat ook dood. In Kolossenzen 2:7 staat: ‘Blijf in hem (Jezus) geworteld en gegrondvest’ (zie ook Efeziërs 3:17). Blijf geworteld in Jezus, die de liefde is van de Vader. Laat Gods liefde de oorsprong zijn van je leven. De geboorteplaats van je nieuwe leven. De vaste grond onder je leven: ‘Heer, u bent mijn leven, de grond waarop ik sta’ (Gezang 161, Gereformeerd Kerkboek). Schiet wortel in Gods liefde, wees op die manier radicaal. Dat is mijn antwoord op de vraag: hoe radicaal moet je nou zijn als christen? Wees radicaal. Schiet wortel in Gods liefde.

 

Wat anders gemakkelijk kan gebeuren is dat je radicaliteit iets van de buitenkant wordt. Gedrag zonder dat je hart erbij betrokken is. Gedrag zonder innerlijke motivatie. Hoe lang hou je dat vol? Hoe gemakkelijk neem je anderen dan ook niet de maat vanuit jouw radicaliteit? En wat draag je dan eigenlijk over aan je kinderen? ‘Bij één vloek gaat de TV uit’, vertel waarom je dat doet. Waarom doe je dat eigenlijk? Of waarom doe je dat eigenlijk niet? Volgens mij heeft dat te maken met de liefde van je hart.

 

Dit is ook het beeld dat opkomt uit Matteüs 5:17-48. Allemaal superradicale geboden van Jezus. Je kunt hier nogal van schrikken. En er ook op blokkeren: dit gaat me nooit lukken. Maar wat Jezus hier laat zien is dat Hij de wet uitmaakt in het koninkrijk van de hemel. Hij bepaalt hoe het daar moet toegaan. Eigenlijk logisch, het is zijn koninkrijk. Dit is de gang van zaken in zijn koninkrijk, zo gaat het daar toe. Als je vervolgens die geboden stuk voor stuk bekijkt dan ontdek je dit: God wil de liefde in de mens herstellen. Dat is het onderliggende fundament waar al deze geboden op rusten. De liefde. Gevende liefde. Onbeperkte, zelfverloochenende liefde. Alleen dan ben je werkelijk een kind van de Vader. Want zijn liefde is onbeperkt, is gevend, is liefde die ten koste gaat van Hemzelf. Met die liefde was de mens geschapen. Die liefde wil God in jou herstellen. Daar gaat het om in Matteüs 5. Hier wordt de liefdewet, ja de radicale liefdewet van het hemelrijk afgekondigd.

 

Maar wat is dit vreselijk moeilijk! Om te voldoen aan wat hier staat. Wat is het vooral moeilijk om mijn zelfliefde op te geven. Daar zit het probleem toch? Dat is toch ook de achtergrond van alle radicaliteit? Radicaal zijn heeft te maken met de liefde van je hart. Doe ik de tv wel of niet uit? Hoe ga ik om met geld? Wachten we met seks tot we getrouwd zijn? Ben ik eerlijk? Welke muziek luister ik? Is de kernvraag niet iedere keer: doe ik wat ik zelf wil of doe ik wat God wil? Volg ik mijn verlangens of Gods verlangens? Handel ik uit zelfliefde of uit liefde voor God? Wat is het moeilijk om die liefde voor mezelf op te geven. Wat stuurt die zelfliefde vaak wat ik doe en laat: ‘Wat heb ik eraan? Waarom zou ik? Wat levert het me op? Wat krijg ik ervoor terug? Kan mij het schelen.’ Schaam jij je wel eens voor die liefde voor jezelf? Dat hardnekkige gericht zijn op wat er voor jou inzit?

 

Om dit praktisch te maken moet je je motieven eens onder de loep nemen. Een stukje zelfreflectie bij wat je doet, bij keuzes die je maakt. Probeer in jezelf te peilen welke liefde aan het werk is, liefde voor jezelf of liefde voor God. Vaak weet je het al heel gauw. Dat tilt je keus naar dat andere niveau: doe ik wat ik leuk vind of wat God wil? Daar wordt het niet gemakkelijker van. Maar het helpt je wel om te zien wat er eigenlijk gebeurt.

 

Als je dan toch je eigen gang blijft gaan, toch keuzes maakt voor jezelf, dan hoop ik, dan bid ik dat het gaat knagen. Dat je er onrustig van wordt. Een onrust die je tot bekering brengt. Die je doet terugkeren op je schreden. Zodat je de keus opnieuw maakt. Maar dan vanuit liefde voor God. Zoekend naar wat Hij wil. Kinderen van de Vader zijn aan hun Vadernavolgende liefde herkenbaar. De gevende, onbeperkte, opofferende liefde van de Vader is ook hun liefde.

 

Ik hoop dat je naar die liefde verlangt. Zelfverloochenende liefde. Onbeperkte liefde. Gevende liefde. Ik hoop dat je dat verlangen in jezelf opmerkt. Dat je diep van binnen zegt: ja, zo wil ik het, daar verlang ik naar. Dat je zegt: dat is mijn gebed, dat ik die liefde voor God heb. Nou, bid daar dan ook om. Want God wil die liefde in je herstellen. Zo had God de mens gemaakt, met die gevende liefde in zich. Bij de zondeval verandert de richting van die liefde, het wordt zelfliefde. Het bederf van het mooiste is het slechtste. Liefde, en dat staat gelijk aan geven, verwerd tot zelfliefde, tot nemen. Zelfliefde; eigenlijk is het geen woord. Het is een innerlijke tegenstrijdigheid. Maar God wil de echte liefde in jou herstellen. Daar is Hij heel deze wereldgeschiedenis mee bezig. In Jezus zijn Zoon werd het al werkelijkheid. Door zijn Geest werkt Hij datzelfde in ons. Verlang jij daarnaar? God wil de liefde in je leven herstellen. Dan zal Hij geëerd worden om zijn grootheid en zijn genade, en het geeft jou als mens eindeloos geluk.

 

Nu zie je ook waar je je op moet richten als je radicaal christen wilt zijn. Namelijk op de liefde van je Vader in de hemel. Ga bij Vader in de leer. Kijk naar zijn liefde. Bedenk wat Hij zich ontzegde voor jou. Hij gaf zijn eigen Zoon. Zo zocht Hij jou, zo is Hij op jouw geluk gericht. Wie radicaal wil zijn moet zich focussen op de wortel. Dat is Gods Vaderliefde. En vandaar uit kom je bij de concrete keuzes, de vruchten. Laat je keuzes hun oorsprong hebben in de genade van Vader. In Matteüs 5 preekt Jezus geen werkheiligheid. Hij legt geen last op je schouders van doe dit en doe dat. Je kunt de toegang tot het hemelrijk niet verdienen. Denk daarom in het beeld van de wortel en de plant. Of een plant vrucht draagt hangt af van de wortel. Wat is de grond waarin die wortel staat? God heeft je in goede grond geplant. Daarom zegt Paulus: ‘blijf in hem (in Jezus, dat is Gods zichtbare Vaderliefde) geworteld en gegrondvest’. Dan zal je leven vruchten voortbrengen van gerechtigheid. Een gerechtigheid, een onderhouden van Gods geboden die groter is dan die van de schriftgeleerden en Farizeeën in de tijd van Jezus.

 

Ik ga afsluiten. In plaats van je af te vragen ‘hoe radicaal moet ik zijn als christen?’ stel ik voor dat we tegen elkaar zeggen: laten we radicaal zijn. Geworteld in Gods Vaderliefde. Stop met radicaal zijn vanuit een idee van de hemel verdienen of vanuit angst voor de hel. Radicaal word je door je zicht op Gods Vaderliefde. Die liefde is de wortel van alles. Het fundament voor je leven als christen, de grond waarop je staat. Het is de oorsprong van alles en de geboorteplaats van je nieuwe leven. Iemand die heel radicaal was is de apostel Paulus. Hij maakt de radicale keuze om zijn leven compleet in dienst te stellen van de verkondiging van het evangelie. Weet je hoe Paulus zo radicaal is geworden? Door de ontmoeting met Jezus op de weg naar Damascus. Door de enorme, de overweldigende Vaderliefde die Hij daarin ondervonden heeft. Dat maakte Paulus bereid de aller diepste consequentie van zijn christen zijn te ondergaan: sterven omwille van Christus. En het was ook Christus zelf die zijn radicale gehoorzaamheid ontleende aan de liefde van zijn Vader. Jezus’ radicale gehoorzaamheid wordt beschreven in Filippenzen 2:8: ‘als mens verschenen heeft hij zich vernederd en werd gehoorzaam tot in de dood - de dood aan het kruis.’ Ook Christus zelf ontleende zijn radicale gehoorzaamheid aan de liefde van zijn Vader. Die liefde van de Vader kende Hij zo goed, zo diep, zo van binnen uit, zo van eeuwigheid af. Vaders Geest maakte Hem bereid de uiterste consequentie te ondergaan: sterven, omwille van de mens. Liefde maakt radicaal. Alleen liefde. Amen.