Is het niet gek dat we deze dag Goede Vrijdag noemen? Op Goede Vrijdag denken we aan de dood van Jezus aan het kruis. Misschien zeg je zelfs wel eens: ‘We vieren Goede Vrijdag’. Net zoals we Kerst, Pasen, Hemelvaart en Pinksteren vieren. Een van mijn kinderen moest laatst de betekenis leren van de vijf christelijke feestdagen. Maar Goede Vrijdag is toch geen feest? Want er gebeurde iets verdrietigs: de Here Jezus stierf aan het kruis.

Toch noemen we deze dag geen Slechte Vrijdag maar Goede Vrijdag. Want dat sterven van Jezus aan het kruis is goed voor ons. Wij hoeven die straf niet meer te ondergaan. God straft ons niet om onze zonden. Wij gaan vrijuit. Wij zijn verlost, gered. Maar ik kan me voorstellen dat het lastig blijft: moet je nou blij zijn vandaag of is dat niet gepast? Moet je je nou een beetje inhouden of kun je die redding uit volle borst bezingen? Maar de teksten van de liederen zingen nou ook niet echt lekker weg. Neem dat lied waar we mee begonnen: ‘Mijn Verlosser hang aan ‘t kruis, hangt te kijk voor wie Hem haten’ (Gk 204). En dat andere lied: ‘O hoofd vol bloed en wonden’ (Lb 576a). Daar wil je eigenlijk niet over nadenken. En al te duidelijke plaatjes geven je zomaar een heel ongemakkelijk gevoel.

Dan is het plaatje dat nu op de beamer staat misschien beter. Van dit plaatje zijn er honderden. Als er meerdere kruisen worden afgebeeld zijn het er altijd drie. Dat klopt ook met wat er in de bijbel staat. Soms is dat menselijke invulling. Bijvoorbeeld dat er bij Jezus’ geboorte drie wijzen uit het Oosten kwamen. Dat staat er helemaal niet. Er staat alleen dat er wijzen kwamen. Misschien waren het er wel tien. Wij denken dat het er drie waren omdat ze als cadeaus goud, wierook en mirre bij zich hadden. Maar dat zegt nog niets over het aantal wijzen. Maar als je op een plaatje drie kruisen ziet staan klopt dat dus wel. Op dit plaatje zie je dat het middelste kruis wat groter is afgebeeld. En op plaatjes waarop er ook lichamen aan de kruisen te zien zijn hangt Jezus altijd in het midden. Ook dat klopt met wat er in de bijbel staat. We hebben het gelezen in Johannes 19:18: ‘Daar (op Golgota) kruisigden ze hem, met twee anderen, aan weerskanten één, en Jezus in het midden.’ En ook de andere drie evangelisten hebben dit. In Matteüs 27:38 staat: ‘Daarna werden er naast hem twee misdadigers gekruisigd, de een rechts van hem, de ander links.’ In Markus 15:27 staat het zo: ‘Samen met hem kruisigden ze twee misdadigers, de een rechts van hem, de ander links.’ En in Lukas 23:33 staat: ‘Aangekomen bij de plek die de Schedelplaats heet, werd hij gekruisigd, samen met de twee misdadigers, de een rechts van hem, de ander links.’ Zo is het dus gebeurd: drie kruisen, Jezus in het midden. Matteüs, Markus, Lukas en Johannes, alle vier vertellen ze dit. Blijkbaar is dit belangrijk. Maar waarom ging het zo?

Degene die hier achter zat was Pilatus. Ook die twee andere mannen werden terecht gesteld door de Romeinen, dus onder het gezag van Pilatus. Het is niet duidelijk of hun kruisiging al langer gepland stond voor die dag of dat Pilatus hen ter plekke uit de gevangenis heeft laten halen. Hoe dat ook zij, opvallend is dat Jezus in het midden wordt gehangen. De betekenis daarvan is dat Hij de belangrijkste is. De Joden hadden de gewoonte: als er drie mensen bij elkaar zijn dan moet de belangrijkste in het midden. Dat gebeurt nu ook nog wel. Als wij kerkenraad hebben zitten we als drie dominees vooraan en degene die voorzit zit in het midden. Denk ook aan hoe een erepodium er uit ziet: wie eerste is geworden staat in het midden, de nummer twee en drie staan er aan weerskanten naast. Dus wat Pilatus hier doet is Jezus een zogenaamde ereplaats geven. Om de Joden te bespotten. Pilatus drijft hier de spot met de Joden over de rug van Jezus. We hebben gelezen hoe Jezus eerder van de soldaten een nepkroon op kreeg en een rode mantel en dat ze riepen: ‘Leve de koning!’ Die spot wordt hier nog wat opgevoerd: Jezus krijgt aan het kruis twee lijfwachten mee. Een echte koning heeft toch lijfwachten, bodyguards? Maar wat voor lijfwachten krijgt Jezus? Misdadigers, criminelen. Jezus hangt hier als een boevenkoning. Pilatus maakt er een toneelstuk van: Jezus hangt aan het kruis met links en rechts van Hem twee van zijn onderdanen. Pilatus wil hiermee de Joden treffen: jullie willen zo graag van Hem af. In mijn ogen is Hij onschuldig. Goed, als jullie me dwingen dan laat ik Hem kruisigen. Maar bedenk wel dat we dan jullie koning kruisigen. Sukkels!

En toch, deze spot van een geïrriteerde Pilatus onthult de waarheid: Jezus is koning van een volk van misdadigers. Ik vind het zo bijzonder hoe God zelfs dit soort dingen leidt. Voor je gevoel zijn het details. Maar God zit daarachter. Jezus hangt niet toevallig in het midden en niet toevallig met deze twee mannen. Zo maakt God duidelijk wie Jezus is: Jezus is koning van een volk van misdadigers. Maar wat zegt dat over jou als christen? Is dit jouw koning, die daar compleet voor gek wordt gezet? Of schaam je je voor Hem? Stap je liever even wat naar achteren, in de schaduw, tot dit vreselijke moment voorbij is? Wil jij bij iemand horen die bespot wordt? En als Jezus de koning is van een volk van misdadigers, ben ik dan een misdadiger? Ik heb zo het vermoeden dat wij onszelf nog niet direct als misdadigers beschouwen. Ja, Jezus moest sterven voor mij. Zo is het je geleerd, zo neem je dat aan. Maar het kan zomaar zijn dat je tegelijk denkt: met mij valt het nog wel mee. Ik ben geen misdadiger, die spot treft mij niet. Ben je dan niet eigenlijk bezig met een stukje zelfverlossing? Alsof je op eigen kracht ook een heel eind komt? Dat is de zonde in je die je dat wil laten geloven, dat je uit jezelf ook nog wel wat voorstelt. Gelukkig prikt Jezus daar doorheen. Hij laat zien: Ik hang hier voor mijn volk, de Joden. De spot die voor hen bedoeld is komt op mijn hoofd neer. Jezus draagt niet zijn eigen spot op Golgota, hoe zou dat ooit kunnen, Hem komt alle eer toe. Nee, het is de spot van de mislukte mens. De mens die het helemaal niet goed doet.

En dat ben jij. Dat bent u. Dat ben ik. En zeg dan niet: ik doe toch ook heel veel dingen goed. Want hoe komt het dat jij goede dingen doet? Dat is de hulp en de kracht van de heilige Geest. Hoezo zou jij uit jezelf een heel eind kunnen komen? Laat me niet lachen! Als mens ben je mislukt. De spot die Jezus droeg was jouw spot. En op dat punt zie je dat je Jezus nodig hebt: zijn offer aan het kruis was in jouw plaats.

Laten we ons niks verbeelden. Wie zijn wij nou helemaal als gemeente? Een bij elkaar geraapt zooitje. Wij zijn toch niet uit onszelf zover gekomen? Soms kun je als kerk of als christenen best nog wel aanzien hebben. Door je rol in de samenleving. Of door je gedrag: eerlijk, betrouwbaar, getuigend. Dat is goed. Tegelijk moeten we niet vergeten dat ons leven een lachertje is vergeleken met hoe God het geschapen had. Je ziet het toch aan ons? Zijn wij nou aanzienlijk, voornaam? Doen wij het zo goed? Gelukkig prikt Jezus hier doorheen zodat wij ons door Hem willen laten redden. Zodat wij ons herkennen in de spot die Hem treft, en we blij zijn dat Hij het op zich neemt en weg draagt.

Denk daarbij aan wat avondmaalsformulier 1 zegt: ‘men dreef de spot met hem (met Jezus), zodat wij nooit meer te schande gemaakt zouden worden.’ Laat dat je troosten. Laat dat je bemoedigen. God bevrijdt ons van de schande die we over ons heen halen met onze zonden. Tegelijk maakt juist dit dat je je ongemakkelijk voelt wanneer je kijkt naar een plaatje van Jezus aan het kruis of wanneer je over Jezus’ kruisiging zingt. Het voelt als plaatsvervangende schaamte: dat ze Jezus dit aandeden. Het is ook plaatsvervangende schaamte, want Hij nam het van jou over. Amen.